Қазақ тілі 4-сынып ҚМЖ қысқа мерзім сабақ жоспарлары

4 «» сыныбы.

Оқушының саны 25

wiki  беттерінен жүктелген дереккөздер

Оқушыларды ұйымдастыру, сәлемдесу  0,5мин

-оқушылар не алады?

-бұрынғы білімін қалай пайдалана алады?

-өмірден алған тәжірибесінің әсері?

-сабақтың болашақта  оқушыға қандай пайдасы бар?

-тақырып жайлы бұрынғы білетіндерін анықтау, соған сүйену  жолдарын табу

І. Қызығушылығын ояту  

Әртүрлі дыбыстарды тыңдату, ненің дыбысы екенін анықтау   

–        Дыбыс пен әріптің айырмашылығы қандай?

–        Дыбысты айтамыз, естиміз.

–        Әріпті жазамыз, көреміз

Сөйлесу тілінде дыбыстау мүшелері арқылы айтылып, естілетін тілдік құбылыс.

Дыбысты айтады, естиді

Дыбыс адамның дыбыстау мүшелері арқылы жасалады. Олар: өкпе, кеңірдек, дауыс шымылдығы тамақ қуысы, тіл, ауыз қуысы, көмей, таңдай, тіс, ерін, мұрын қуысы, жақ т.б.

Дыбыстау мүшелері өкпеден шыққан ауаға

кедергі  жасау арқылы дыбыс жасайды.

Дыбыс әріппен таңбаланады.

Әріп                     Дыбыстың жазбаша таңбасы

Әріпті жазамыз, көреміз.

-еркін ойлауға қан-дай мүмкіндіктер жасалды?

Мағынаны ажыра-ту сатысы (жаңа ақпарат)

-оқушыларды белсе-не қатыстыру

-стратегияларды жүйелі қолдану   арқылы оқушылар-дың жұмысын ұйымдастыру (сауал қоя білу, талдау жа-сай білу, баяндау және қызу ой талқы-сын жасай білу қабі-леттерін жетілдіру жолдарын беру)

-оқушылармен бір-лесіп жұмыс жасау, қарым-қатынас шеберлігін ұтымды пайдалана білу

-оқулықтан басқа ақпараттар көзін ашу

Толғаныс

-алатын білімінің пайдалылығына көздерін жеткізу

-білімін, ақпаратты жүйелеуге үйрету

ІІ. Мағынаны тану

Көркем жазу. А  а

А – Бұл дауысты дыбыс. Себебі, бұл дыбысты айтқанда, өкпеден шыққан ауа ауыз қуысында ешбір кедергіге ұшырамай, ауа еркін шығады.

Тілдің қатысына қарай— тіл арты не жуан дауысты дыбыс. Себебі, бұл дыбысты айтқанда, тілдің ұшы сәл артқа қарай тартылып, үсті дөңестенеді.

Жақтың ашылу дәрежесіне қарай— ашық дауысты дыбыс. Себебі, бұл дыбысты айтқанда жақ кең ашылып, ауа еркін шығады.

Ерін мен езудің қатысына қарай— езулік. Себебі, бұл дыбысты айтқанда, ерін жиырылып, езу артқа қарай тартылады.

Дыбыс

дауысты                                           дауыссыз

 
жуан            жіңішке               қатаң               ұяң                үнді

 
а, о, ұ, ы         ә, ө, ү, і           қ, к, п, с, т, ф    б,в, г,ғ,д, ж      р, л, м, н,ң

ш, щ, х,ч, ц, һ

Топтастыру.  1-ші топ – Дауыстылар, 2-ші топ- Дауыссыздар

Қатаң                              Ұяң                                          Үнді

Жуан                                              Жіңішке

Буын құрай алмайды                   3-ке бөлінеді

                                                            Дауыссыздар

қатаң

Үнді                        Ұяң

Буын құрайды                    Жуан дауысты

Дауыстылар

Созылып айтылады.            Жіңішке дауыстылар

3.  Оқулықпен жұмыс. Жеке жұмыс:

І Топ  5-жаттығу. Л,Р дыбыстарынан сөздерді бір бөлек, қалған сөздерді бір бөлек жаздыртамын.

ІІ Топ  3-жаттығу Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді қойып, көшіріп жаз

 Жұмбақ шешу.

Қарнында бір көлдің балығы

Немесе жандының алыбы.

(Кит)

Қарамен жазылған сөздердегі түбірдің соңғы дыбысының өзгеру себебін түсіндіру.

балық – балығы, алып – алыбы

/Сөз соңында келген қ мен п дыбысынан кейін дауысты дыбыс келсе,

Қ-ғ  п-б айналады/ Осы сөздерге Сатылай комплексті талдау жасатамын.

1. Жуан буынды сөз(ж.б.с.) себебі, сөздің құрамындағы дауысты дыбыс жуан дауыстылар.

2. ба —         лық

ашық буын (∆□)  бітеу буын ( ∆□∆)

3.  Ба-    болып 1 жағдайда немесе буын жігіне

лық   сәйкес тасымалданады.

4. Балық. Қазақ тілінде екпін біршама тұрақты

(–лық) буынындағы ы дауысты дыбысна түсіп тұр.

1. Жуан буынды сөз(ж.б.с.) себебі, сөздің құрамындағы дауысты дыбыс жуан дауыстылар.

2. а-                 лып

ашық буын (□)  бітеу буын ( ∆□∆)

3. алып-тасымалданбайды

4. алып\

       «Құйын сұрақтар»  1-ші топ

1. Өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында кедергісіз шығуынан дауысты жасала ма?

иә     жоқ

2. Қатаң  дауыссыздар . Тек салдырдан тұрады.   иә     жоқ

3. р,л,м,н,ң,(й,у) үнді дауыссыздарға жата ма? иә     жоқ

1. «Гүл» сөзі бітеу буынды сөз     иә     жоқ
2. Қазақ алфавитінде 43 әріп бар.  иә     жоқ

2-ші топ

1. Өкпеден шыққан ауаның ауыз қуысында кедергіге ұшырап шығуынан дауыссыз жасала ма?                      иә     жоқ
2. «А»  ашық дауысты дыбыс            иә     жоқ
3. «Ат» сөзі бітеу буын                     иә     жоқ
4. «Қар» бітеу буынды сөз                иә     жоқ
5. Дауыссыз дыбыстардың бір-біріне ықпал етіп, өзара үндесіп айтылуын дыбыс үндестігі деп атайды.        иә     жоқ

2-жаттығу Өлеңді түсініп оқу.Үлгі бойынша топтап жаз.

Шығармашылық тапсырма: Ребус шешу

-сабақта үйренген-дерін бекіту, қолдану жолдарын беру

-жаңадан үйренгенін пайдалана отырып, білімін жүйелеу

жауап шешімі осыған байланысты жұмыс-тар беру арқылы түсінік деңгейін тексеру

1 мин

-оқушының өзін-өзі бағалауы

-топтың өзін-өзі бағалауы

-үйде жалғастыру…

 Үйге тапсырма жазып ал

 Дыбыс пен әріп

«Қызық сөздік»  (Соңынан да, оңынан да оқысаң бір сөз). Ойлау, жазу.

/1 мин/ 

45 мин. Сабақтың соңы