Жаратылыстану 2-сынып. Қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар жинағы

Қалыптастырушы бағалауға арналған
тапсырмалар жинағы
Жаратылыстану
2-сынып
Құрметті мұғалім!
Аталған тапсырмалар жинағы білім беру мазмұнын жаңарту аясында мұғалімдерге
көмек құралы ретінде құрастырылды. Бұл мұғалімдердің ұжымдық жұмысының нәтижесі.
Бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар қалыптастырушы бағалауды
өткізуге, сабақты жоспарлауға, ұқсас тапсырмаларды құрастыруға және іріктеп алуға, оқу
мақсатына жетуге қатысты сындарлы кері байланыс беруге көмектесетін үлгі болып
табылады.
Жинақтың ұсынылған сипаты сізге білім алушының қажеттілігі мен мүмкіндігін
есепке ала отырып, тапсырмаларға толықтырулар мен өзгерістер енгізуіңізге, бейімдеуіңізге
мүмкіндік береді.
Қосымша материалдарды (нұсқаулықтар, таныстырылымдар, жоспарлар және т.б.),
форумдағы талқылауларды және бейне нұсқауларды сіз «Назарбаев Зияткерлік мектептері»
ДББҰ smk.edu.kz ресми сайтынан таба аласыз.
Жемісті жұмыс пен шығармашылық табыс тілейміз!
Жинақ бастауыш мектеп мұғалімдеріне, әдіскерлерге, критериалды бағалау бойынша
өңірлік және мектеп үйлестірушілеріне, басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Жинақты дайындау барысында ресурстар (суреттер, мәтіндер, бейне және аудио
материалдар, т.б.) қолжетімді ресми интернет-сайттардан алынды. Жинақ коммерциялық
емес мақсатта құрастырылған.
2
Мазмұны
1-тоқсан ............................................................................................................................................... 4
Бөлім: «Мен – зерттеушімін» ........................................................................................................ 4
Бөлім: «Тірі табиғат» ................................................................................................................... 11
2-тоқсан ............................................................................................................................................. 25
Бөлім: «Тірі табиғат» ................................................................................................................... 25
Бөлім: «Мен – зерттеушімін» ...................................................................................................... 30
Бөлім: «Заттар және олардың қасиеттері» ................................................................................. 33
3-тоқсан ............................................................................................................................................. 46
Бөлім: «Заттар және олардың қасиеттері» ................................................................................ 46
Бөлім: «Жер және Ғарыш» .......................................................................................................... 49
Бөлім: «Табиғат физикасы» ........................................................................................................ 57
4-тоқсан ............................................................................................................................................. 64
Бөлім: «Табиғат физикасы» ......................................................................................................... 64
3
1-тоқсан
Бөлім: «Мен – зерттеушімін»
Бөлімше 1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі
Оқу мақсаты 2.1.1.1 Қоршаған әлем құбылыстары, үрдістері мен
нысандарын зерделеуге қажетті жағдайлар мен
зерттеушінің тұлғалық қасиеттерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Зерттеушіге қажетті жағдайлар мен тұлғалық
қасиеттерді атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
• Қоршаған ортаға зерттеу жасау үшін қандай ресурстар керек? Белгіле ().
• Зерттеушінің бойында қандай қасиеттер болуы қажет? Суреттердің астына жаз.
1)__________________ 2)__________________ 3) ___________________
Дескриптор Білім алушы
- қоршаған ортаны тануға қажетті ресурстарды белгілейді;
- қоршаған ортаны зерттеуге қажетті қасиеттерді атайды.
4
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.1 «Ақпарат көзі» ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі
маңызын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ақпарат көзінің зерттеу жасаудағы рөлін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Жұптық жұмыс
Адамдар қажетті ақпаратты қайдан алады? Ақпарат көздері не үшін қажет? Сурет
бойынша әңгімеле. Ақпарат көздерінің пайдасы туралы ой бөліс.
Дескриптор Білім алушы
− ақпарат көздерін атайды;
− «ақпарат көзі» ұғымын түсіндіреді;
− ақпарат көзінің маңыздылығы туралы ой бөліседі.
5
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.2 Бақылаудың басты белгілерін анықтау (мақсат,
нысан, жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жүргізудің негізгі кезеңдерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
Сөйлемдерді бақылау жүргізудің кезеңдерімен сәйкестендір.
Күзде өлі табиғатқа бақылау жасау
Күзгі ауа райын бақылау
Бақылауды шартты белгілермен белгілеп жүру
10- қазанға дейін бақылау
Бақылаудың қорытындысын жазу
Дескриптор Білім алушы
− бақылау жүргізудің негізгі кезеңдерін ажыратады;
− сөйлемдерді бақылау жүргізу кезеңдерімен сәйкестендіреді.
нысан
жоспар
мерзім
нәтиже
мақсат
6
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.3 Бақылау нәтижелерін шартты белгілердің
көмегімен белгілей білу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау нәтижесін шартты белгілер арқылы
көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Далаға шығып, осы күнгі ауа райына бақылау жаса. Берілген шартты белгілерді
қолданып, бақылау нәтижесін кестеге түсір.
Күні Аспанның күйі Жел Жауын-шашын
Дескриптор Білім алушы
− бақылау нәтижесін шартты белгілермен жазып көрсетеді;
− шартты белгілерді дұрыс қолданады.
7
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.4 Бақылау жүргізудің жоспарын құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Қоршаған ортаға бақылау жасаудың жоспарын ұсынады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Адамдардың күзгі еңбегіне бақылау жасау жоспарын құрастыр.
Тірек сөздер: мақсат, нысан, бақылау, мерзім, қорытынды.
Дескриптор Білім алушы
− бақылау жүргізудің кезеңдерін ажыратады;
− бақылау жоспарын құрастырады.
Бақылау жоспары
1. __________________________ анықтаймын.
2. ________________________ таңдап аламын.
3. __________________________ белгілеймін.
4. __________________________ жүргіземін.
5. __________________________ жасаймын.
8
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу және
қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Сен мысық пен иттің әр жағдайда әр түрлі дыбыс шығаратынын байқаған боларсың.
Олардың қай кезде қандай дыбыс шығаратынына бақылау жаса.
1. Бақылауды төмендегі жоспар бойынша жаса және нәтижесін сипатта.
1. Таныс адамдарды көрген кездегі дыбысын бақылау
2. Ашуланған кезде шығаратын дыбысын бақылау
3. Қарны ашқан кезде шығаратын дыбысын бақылау
4. Өзіне ұнайтын әрекеттер барысында шығаратын дыбысын бақылау
5. Бақылау нәтижесін таспаға немесе кестеге жазып жүру.
Жануардың атауы Бақылау кезеңдері Нәтижесі
Дескриптор Білім алушы
- жоспарға сәйкес бақылау жүргізеді;
- бақылау нәтижесін кестеге түсіреді;
- бақылау нәтижесін сипаттайды.
9
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.6 Эксперименттің басты белгілерін анықтау (мақсат,
болжам, ресурстар, жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жасаудың негізгі кезеңдерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Берілген ақпаратты мұқият тыңда.
(Ақпаратты мұғалім оқып береді*)
Оқушылар тіс пастасының тіске тигізетін әсерін анықтау үшін жұмыртқамен
тәжірибе жасады. Олар тіс пастасы тістің эмалін қорғайды деп ойлады. Тәжірибе жасау
үшін 2 піскен жұмыртқа, газдалған сусын және 1 тіс пастасы қажет болды. Олар бір
жұмыртқаның сыртына тіс пастасын жақты. Содан соң екі жұмыртқаны газдалған су
құйылған екі ыдысқа салып қойды. Бір күннен соң жұмыртқаларды алып қарады. Балалар
тіс пастасы жағылған жұмыртқаның қабығы қатты болып тұрғанын байқады. Ал паста
жағылмаған жұмыртқаның қабығы жұмсарып, сарғайып кетіпті. Оқушылар тіс
пастасының тістің эмалін қорғай алатындығына көз жеткізді.
Сондықтан да тіс пастасын күніне кем дегенде екі рет қолданған жөн.
• Мәтінге сүйеніп, жасалған тәжірибенің негізгі кезеңдерін анықта. Тірек сөздерді
пайдаланып, кестені толтыр.
Тіс пастасының тіске тигізетін әсерін зерттеу
Тәжірибе жасауда орындалатын әрекеттердің ретін құрастыру
Тіс пастасы тістің эмалін жақсы қорғайды.
Тіс пастасы тістің эмалін қорғауы мүмкін.
2 жұмыртқа, газдалған сусын, тіс пастасы керек.
Бір күннен соң газдалған сусынға салынған жұмыртқаларды алды.
Керекті сөздер: мақсат, болжам, ресурстар, жоспар, мерзім, нәтиже
Дескриптор Білім алушы
− тәжірибенің негізгі кезеңдерін ажыратады;
− кестені толықтырады.
10
Бөлім: «Тірі табиғат»
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.1 Өсімдіктердің әртүрлі жағдайларда өсіп-өну
мүмкіндіктерін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Зерттеу арқылы өсімдіктердің әртүрлі
жағдайларда өсу мүмкіндіктерін анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Бірдей екі бөлме өсімдігін ал. Оның біреуін күн мен жылу мөлшері көп түсетін жерге,
ал екіншісін салқын әрі қараңғы жерге қой. Екі өсімдікке бірдей күтім жаса. Бір апта бойы
бір мезгілде суарып тұр.
Бір аптадан кейін екі өсімдіктің бойында болған өзгерістерді анықтап, сипатта.
Зерттеу нәтижесі бойынша қорытынды жаз:
Күн мен жылу мөлшері көп түсетін жерде тұрған өсімдік ___________________________
Қараңғы және салқын жерде тұрған өсімдік _______________________________________
Дескриптор Білім алушы
− екі өсімдікпен тәжірибе жасайды;
− өсімдіктердің бойындағы өзгерістерді анықтайды;
− зерттеу нәтижесіне сүйеніп өсімдіктердің әр түрлі жағдайларда өсу
мүмкіндіктері туралы қорытынды жасайды.
11
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.2 Өсімдіктердің маусымдық өзгерістерін сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдіктердің бойындағы маусымдық өзгерістерді
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
• Суреттерге мұқият қара. Әр суреттің астына қай жыл мезгілі екенін жаз.
1)______________ 2)____________ 3)________________ 4)____________
• Ағаштар қалай өзгерген? Ол неге байланысты болады? Ағаштардың өзгеруіне әсер
ететін себептерге 2 мысал келтір.
1)____________________________________________________
2) ____________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− жыл мезгілдерін анықтайды;
− өсімдіктердің бойындағы маусымдық өзгерістерді сипаттайды;
− өсімдіктердің маусымдық өзгерістерге түсуіне ықпал ететін
факторларды жазады.
12
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.3 Өсімдіктің негізгі бөліктерінің қызметін
сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдіктің негізгі бөліктерінің қызметін
түсіндіреді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Өсімдіктің қандай бөліктері бар? Атауын жаз.
• Өсімдіктің әр бөлігінің қызметін жаз.
1) ________________________________________________
2) ________________________________________________
3) ________________________________________________
4) ________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− өсімдіктің негізгі бөліктерінің атауын жазады;
− өсімдіктің негізгі бөліктерінің қызметін сипаттайды.
13
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.4 Өсімдік топтарын тіршілік ортасына және қоршаған
ортаның жағдайларына (ылғал) бейімделу жолдары
бойынша салыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдіктердің тіршілік ету ортасын анықтайды
• Өсімдіктердің табиғи жағдайларға бейімділігі
туралы айтады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-тапсырма
• Суреттегі өсімдіктер қай жерде өседі? Сәйкестендір.
• Олардың қандай айырмашылықтары бар? Сипаттап айт.
Дескриптор Білім алушы
- өсімдіктердің тіршілік ету ортасын анықтап, сәйкестендіреді;
- әр түрлі ортада өсетін өсімдіктерді салыстырып, сипаттайды.
2-тапсырма
Екі суретті салыстыр. Бақбақтың әр түрлі болып өсуінің себебі неде? Түсіндір.
Дескриптор Білім алушы
- өсімдіктің өсуіне топырақтың тигізетін ықпалын түсіндіреді;
- өсімдіктің табиғи жағдайларға бейімделу мүмкіндігін сипаттайды.
суқоймада шөлді жерлерде далалы жерлерде орманда
14
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.5 Өз өлкесінің өсімдік топтарын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өз аймағында өсетін өсімдіктер тобын атайды және
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Топтық жұмыс
Сен тұратын жерде қандай өсімдіктер өседі? Мектеп ауласына шығып өсімдіктерді
суретке түсір немесе суретін сал. Оларды кестеге сәйкестендіріп топтастыр.
Ағаштар Бұталар Шөптер
• Өсімдіктер тобының ерекшеліктерін сипаттап айт.
Дескриптор Білім алушы
- өз аймағында өсетін өсімдіктерді анықтайды;
- өсімдіктердің ұқсастығын анықтай отырып, топтарға жинақтайды;
- өсімдіктер тобын сипаттап айтады.
15
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.6 Топырақты күтудің маңызын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Топырақтың маңызы туралы әңгімелейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Топырақты баптау үшін қолданылатын 2 құралды белгіле ().
• Топырақты баптау үшін қандай жұмыстар жасалады? Суреттермен сәйкестендір.
• Топыраққа неліктен күтім жасау керек? Жұпта ой бөліс.
Дескриптор Білім алушы
- топырақты баптау үшін қолданылатын құралдарды белгілейді;
- топырақты баптауға қатысты әрекеттерді анықтайды;
- топырақты баптаудың маңызы туралы ой бөліседі.
қопсыту тыңайту қар тоқтату суару
16
Бөлімше 2.1 Өсімдіктер
Оқу мақсаты 2.2.1.7 Өсімдіктерге қамқорлық жасаудың маңыздылығын
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өсімдіктерге қамқорлық жасаудың маңыздылығын
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Сөйлемдерге сәйкес суретті тауып, нөмірін жаз.
1) Ағашты шаппа.
2) Гүлдерді себепсіз үзбе.
3) Өсімдіктерді таптама.
4) Дәрілік өсімдіктерге тиме.
• Мұндай әрекеттерге неліктен тыйым салынған? Жұпта ой бөліс.
• Өсімдіктерге қамқорлық жасауға қатысты 2 ереже құрастырып жаз.
1)_________________________________________________________
2)_________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− берілген тұжырымдарға сәйкес суреттерді анықтайды;
− өсімдіктерге қамқорық жасаудың себептерін түсіндіреді;
− өсімдіктерге қамқорлық жасауға қатысты ереже құрастырады.
17
Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 2.2.2.1 Жануарлар класының өкілдерін ажырату:
бунақденелілер, балықтар, қосмекенділер, бауырымен
жорғалаушылар, құстар және сүтқоректілер
Бағалау критерийі Білім алушы
• Өкілдері бойынша жануарлардың класын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Суретке мұқият қара. Әр жануар қай кластың өкілі болып табылады? Бос орындарға
жануарлар класының атауын жаз.
Дескриптор Білім алушы
- жануарларды атайды;
- жануарлардың класын анықтап жазады.
18
Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 2.2.2.2 Жануарлардың тіршілік ортасына бейімделу
жолдарын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жануарлардың белгілі бір ортаға қарай бейімделе
тіршілік ететінін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
• Суреттерге мұқият қара. Қай жануар қай жерде тіршілік етеді? Сәйкестендір.
• Жануарлар сол ортаға қалай бейімделеді? Топта ой бөліс.
Дескриптор Білім алушы
− жануарлар мен олардың тіршілік ортасын сәйкестендіреді;
− жануарлардың тіршілік ортасына бейімделуі жолдарын
түсіндіреді.
19
Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 2.2.2.3 Жануарлардың көбею жолдарын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жануарлардың көбею жолдарын сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
1-тапсырма
«Қайсысы қалай көбейеді?» кестесін толтыр. Тиісті орынға «+» таңбасын қой.
Дескриптор Білім алушы
- жұмыртқалау арқылы көбейетін жануарлар тобын анықтайды;
- уылдырық шашу арқылы көбейетін жануарлар тобын анықтайды;
- балалау арқылы көбейетін жануарлар тобын анықтайды.
2-тапсырма
Көбелектің даму ретін анықта. Шаршының ішіне сәйкес әріптерді жаз. Көбелектің қалай
дамитыны туралы әңгімелеп бер.
Жануарлардың
топтары
Көбею тәсілдері
Жұмыртқалайды Уылдырық
шашады Балалайды
Жәндіктер
Балықтар
Қосмекенділер
Бауырымен
жорғалаушылар
Құстар
Сүтқоректілер
Дескриптор Білім алушы
− көбелектің өмірлік циклінің даму ретін анықтайды;
− көбелектің көбею тәсілін сипаттайды.
20
Бөлімше 2.2 Жануарлар
Оқу мақсаты 2.2.2.4 Жануарлардың саналуандығын сақтаудың
маңыздылығын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жануарларды қорғаудың маңыздылығы туралы
айтады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген жануарларды ата.
• Қазақстанның Қызыл кітабына енген тағы қандай жануарларды білесің? Жаз.
• Қызыл кітап не үшін керек? Түсіндір.
Дескриптор Білім алушы
− суретте бейнеленген жануарларды атайды;
− Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген жануарларға мысал
келтіреді;
− Қызыл кітаптың маңыздылығын түсіндіреді.
21
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.3 Бақылау нәтижелерін шартты белгілердің
көмегімен белгілей білу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау нәтижелерін шартты белгілер арқылы
көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
• Ауа райын шартты белгілермен сәйкестендір.
аспан ашық аспан тұтас
бұлтты
қар аспан ала
бұлтты
жаңбыр
• 3 күн бойы аспанның күйін бақыла. Өз бақылауыңның нәтижесін кестеге
шартты белгілердің көмегімен белгіле.
Күні Бұлттылық Жауын-шашын
Дескриптор Білім алушы
− аспанның күйіне бақылау жасайды;
− бақылау нәтижесін шартты белгілер арқылы көрсетеді.
22
Бөлім 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.4 Бақылау жүргізудің жоспарын құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жасау үшін жоспар құрастырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Мәтінді түсініп оқы.
Гүлбаршын мен Марат орман құстарын бақылауды ұнатады. Ормандағы құстарды
көру мүмкін болмаса да, олардың даусын естуге болады. Балалар құсты оның дыбысы
арқылы тануды жақсы үйреніп алған. Бүгін мұғалім орманда мекендейтін құстарды
анықтап келуді тапсырды.
Ол үшін не істеу керек?
• Балаларға бақылау жасаудың жоспарын құруға көмектес.
1) __________________________
2) __________________________
3) __________________________
4) __________________________
5) __________________________
Дескриптор Білім алушы
− бақылау жасауға қажетті әрекеттерді анықтайды;
− бақылау жасау үшін жоспар құрады.
23
Бөлімше 1.1 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу және
қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Өсімдіктер қай жерде жақсы өседі? Топырақта ма, суда ма? Өсімдіктердің өсуіне
қолайлы жағдайды анықтау жоспарын құрастыр. Жоспар бойынша бақылау жаса және
нәтижесін жаз.
Керекті заттар: бірдей өлшемдегі екі өсімдік көшеті, суы бар ыдыс, топырағы бар
құмыра, өсімдіктерге күтім жасау құралдары.
Дескриптор Білім алушы
− бақылау жүргізудің жоспарын құрады;
− тәжірибе жасай отырып, бақылау жүргізеді;
− бақылау нәтижесін қорытындылап жазады.
Бақылау жоспары
1._______________________________
2._______________________________
3.________________________________
Қорытынды:
____________________________
____________________________
____________________________
24
2-тоқсан
Бөлім: «Тірі табиғат»
Бөлімше 2.3 Адам
Оқу мақсаты 2.2.3.1 Адамның тірек-қимыл жүйесінің қызметін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Қаңқаның атқаратын қызметін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Адам қаңқасының негізгі бөліктерін жаз.
• Қаңқа қандай қызмет атқарады? Жаз.
1)__________________________________________________________________________
2)__________________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− қаңқаның негізгі бөліктерінің атауын жазады;
− қаңқаның қызметін анықтайды және жазады;
25
Бөлімше 2.3 Адам
Оқу мақсаты 2.2.3.2 Дұрыс дене сымбатын сақтаудың маңыздылығын
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Дене бітімінің сымбатын сақтаудың маңыздылығы
туралы әңгімелейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
1. Қай оқушының дене сымбаты дұрыс қалыптаспаған? Белгіле ().
Жұптық жұмыс
Берілген сұрақтар бойынша жұпта ой бөліс.
1) Омыртқа жотасы неліктен қисаяды?
2) Омыртқаның қисаюы ағзаға қалай әсер етеді?
3) Дене сымбаттылығын сақтау маңызды ма?
4) Дене сымбатын сақтау ережелерін құрастырыңдар.
Дескриптор Білім алушы
− дене сымбаттылығы сақталмаған суретті анықтайды;
− омыртқа жотасының қисаю себептерін анықтайды;
− омыртқа жотасының қисаюынан туындайтын зардаптарды атайды;
− дене сымбаттылығын сақтаудың маңыздылығын түсіндіреді;
− дене сымбатын сақтау ережелерін құрастырады.
26
Бөлімше 2.3 Адам
Оқу мақсаты 2.2.3.3 Бұлшық еттің қозғалыс кезіндегі жиырылуының рөлін
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бұлшық еттің қызметін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Бұлшық ет қандай қызмет атқарады? Қарапайым тәжірибе жасай отырып, анықта.
• Кітаптар салынған сөмкеңді бір қолыңмен жоғары көтер. Екінші қолыңмен білектің
жоғарғы жағындағы бұлшық етті ұстап көр. Қандай өзгеріс байқадың? Жақшадағы
сөздерді пайдаланып жаз.
 Бұлшық ет ______________________________ (жиырылды, босаңсыды)
• Енді жүк көтерген қолыңды түсір. Бұлшық етте қандай өзгеріс болды? Жаз.
 Бұлшық ет ______________________________ (жиырылды, босаңсыды)
Дескриптор Білім алушы
− тәжірибе жасайды және нәтижесін сипаттайды;
− бұлшық еттің қызметін түсіндіреді.
27
Бөлімше 2.3 Адам
Оқу мақсаты 2.2.3.4 Денсаулық сақтаудағы жеке гигиенаның рөлін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Гигиена сақтаудың адам өміріндегі рөлін анықтайды
• Жеке бас гигиенасын сақтау ережелерін құрастырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Берілген сөздерден мақал құрастырып жаз: кепілі, денсаулық, тазалық
______________________________________________________________
• Мақалдың мағынасына сәйкес суретті белгіле ().
• Сұрақтарға жауап бер.
1) Тазалық пен денсаулықтың өзара байланысты болуының себебі неде деп
ойлайсың?
2) Сен тазалықты қалай сақтайсың?
3) Тазалық сақтаудың қандай маңызы бар?
Дескриптор Білім алушы
- берілген сөздерден мақал құрастырады;
- мақалға сәйкес суретті анықтайды;
- сұрақтарға жауап береді;
- тазалық сақтаудың маңыздылығын түсіндіреді.
28
Бөлімше 2.3 Адам
Оқу мақсаты 2.2.3.5 Тіс күтімінің денсаулық сақтаудағы маңызын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тісті күтудің денсаулыққа тигізетін әсерін түсіндіреді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Тісті тазалау әрекетінің ретін анықтап, цифрлармен белгіле.
• Тіс күтіміне қатысты дұрыс тұжырымды белгіле ().
1. Тісті тазаламаса, ауыздан жағымсыз иіс шығады.
2. Тісті күту міндетті емес, ауру тістің орнына жаңа тістер өседі.
3. Тіс күлкіге сән береді.
4. Тістегі микробтар ауру туғызады.
5. Тіске күтім жасалса, денсаулық та жақсы болады.
• Тісті күту денсаулыққа әсер ете ме? Жаз.
_______________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− тісті тазалау әрекеттерінің ретін анықтайды;
− тіс күтіміне қатысты дұрыс тұжырымдарды белгілейді;
− тісті күтудің денсаулыққа тигізетін әсерін сипаттайды.
Т
29
Бөлім: «Мен – зерттеушімін»
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.4 Бақылау жүргізудің жоспарын құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жасау үшін жоспар құрастырады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
• Өз өлкеңде қыстап қалатын құстарды білесің бе? Олардың қысқы тіршілігін бақылау
үшін жоспар құрастыр.
Жоспар құру үшін төмендегі сұрақтарды пайдалан.
1. Құстарды не үшін бақылайсың?
2. Құстарды қай жерде бақылайсың?
3. Қашан және қанша уақыт бақылайсың?
4. Қалай бақылайсың?
5. Нәтижесін қайда және қалай тіркейсің?
Жоспар:
1. _______________________
2. _______________________
3. _______________________
4. _______________________
5. _______________________
Дескриптор Білім алушы
− сұрақтар бойынша бақылау жүргізудің кезеңдерін әңгімелейді;
− сұрақтардың негізінде бақылау жоспарын құрастырады.
30
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу және
қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Қыстап қалатын құстардың тіршілігін анықтау үшін құрастырған жоспарың бойынша
бақылау жаса. Нәтижесін кестеге жаз.
Құстың атауы Құстың сипаты Қоректенуі Қорытынды
Жасаған бақылауыңның нәтижесін сұрақтардың көмегімен әңгімеле.
1) Сенің өлкеңде қандай құстар қыстап қалады?
2) Оларды қай жерден көрдің?
3) Қалай және қанша уақыт бақыладың?
4) Құстардың сыртқы сипаты қандай?
5) Олар қалай және немен қоректенеді?
6) Құстардың қысқы тіршілігі туралы не айтасың?
Дескриптор Білім алушы
− жоспар бойынша бақылау жүргізеді;
− бақылау нәтижесін кестеге түсіреді;
− бақылау нәтижесі бойынша қорытынды жасайды.
31
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.7 Эксперимент жүргізу және оның нәтижелерін
кестеге түсіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жасайды және нәтижесін кестеге жазады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Газдалған сусындар тістің жылтыр кіреукесіне (эмаль) әсер ете ме? Сұраққа жауап
беру үшін қарапайым тәжірибе жасап көр.
Керекті заттар: тауықтың шикі сүйегі, екі стақан, газдалған сусын, таза су.
Екі стақанның біреуіне газдалған сусын, екіншісіне таза су құй. Олардың ішіне
тауықтың қайнатылмаған шикі сүйегін салып қой. Оларды бір күннен кейін салыстыр.
Тәжірибенің нәтижесін кестеге жаз. Қорытынды жаса.
Бақылауға алынған зат Бақылаудың нәтижесі
Газдалған сусынға салынған
сүйек
Таза суға салынған сүйек
Дескриптор Білім алушы
− тәжірибе жасайды;
− тәжірибенің нәтижесін кестеге түсіреді;
− нәтижеге сүйеніп қорытынды жасайды.
32
Бөлім: «Заттар және олардың қасиеттері»
Бөлімше 3.2 Ауа
Оқу мақсаты 2.3.2.1 Біздің ғаламшарымыз үшін ауаның маңызын
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ауаның адам, жануар және өсімдік тіршілігіндегі
маңызын сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Берілген сұрақтар мен суреттерді пайдаланып, әңгімеле.
-Ауаның адам, өсімдік, жануарлардың тіршілігі үшін қандай маңызы бар?
- Ауаның ластануына не әсер етеді?
- Лас ауаның қоршаған ортаға қандай зияны бар?
- Ауаны ластанудан сақтау үшін не істеу керек?
Дескриптор Білім алушы
- ауаның жер бетіндегі тіршілік үшін маңызын сипаттайды;
- ауаның ластануына әсер ететін факторларды атайды;
- лас ауаның зияндылығы туралы айтады;
- ауаны қорғау үшін атқарылатын әрекеттерді атайды;
- ауа тазалығының маңызын түсіндіреді.
33
Бөлімше 3.2 Ауа
Оқу мақсаты 2.3.2.2 Ауаның кейбір қасиеттерін сипаттау (агрегаттық
күйі, түсі, иісі)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ауаның қасиеттерін анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Ауаның қандай қасиеттері бар? Қарапайым тәжірибелер жаса. Нәтижесін жаз.
Дескриптор Білім алушы
− сипаттамасы бойынша қарапайым тәжірибелер жасайды;
− ауаның қасиеттерін анықтайды.
1-тәжірибе:
Жан-жағыңа қара. Не байқадың?
Сенің айналаңда ауа бар. Ауаны
көріп тұрсың ба? Бұл ауаның
қандай екенін білдіреді?
2-тәжірибе:
Жан-жағыңдағы заттардың түсі
қандай? Ауаның түсі көріне ме? Бұл
ауаның қандай екенін білдіреді?
3-тәжірибе:
Асханаға, дәрігердің бөлмесіне,
шаштаразға барғанда ненің иісін
сезесің? Олар бірдей ме? Бұл
ауаның қандай қасиетін білдіреді?
4-тәжірибе:
Допты екі бүйірінен қаттырақ
қыс. Не байқадың? Енді қолыңды
сәл босаңсыт. Не байқадың? Доп
өзінің бастапқы қалпына келді ме?
Бұл ауаның қандай қасиетін
білдіреді?
Ауа .... Ауа ....
Ауа .... Ауа ....
34
Бөлімше 3.2 Ауа
Оқу мақсаты 2.3.2.3 Ауаның кеңістікті толтыру қасиетін және жылу
өткізгіштігін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ауаның орын алу және жылу өткізгіштік
қасиеттерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
1-тапсырма
Ауаның қасиеттерін анықтауға арналған қарапайым тәжірибелер жаса. Нәтижесін жаз.
Су толтырылған ыдыстың ішіне стақанды тігінен төңкеріп
сал. Стақан бірден суға тола ма? Енді стақанды бір жағына
қарай қисайт. Не байқадың? Көпіршіктер қайдан пайда
болды? Стақан неліктен бірден суға толып кетпей тұр?
Себебі, ___________________________________________
Әр түрлі пішіндегі (дөңгелек, сопақ, ирек ) шарларды
үрлеп көр. Ауа неге әр түрлі пішінге ие болды?
Себебі, ___________________________________________
- Бұл тәжірибеден ауаның қандай қасиеті анықталады?
Бұл ауаның ___________________________________________ қасиеті
Дескриптор Білім алушы
- қарапайым тәжірибелер жасайды;
- тәжірибе негізінде ауаның қасиетін анықтайды.
35
2-тапсырма
Түрлі дереккөздерді пайдаланып, берілген сұрақтарға жауап ізде.
1) Терезені неліктен екі қабатты
етіп орнатады?
2) Торғайлар қыста неліктен жүнін
қорбитып отырады?
- Бұл ауаның қандай қасиетін сипаттайды? ___________________________
Дескриптор Білім алушы
- дереккөздерден ақпарат жинақтайды;
- сұрақтарға жауап береді;
- ауаның қасиетін анықтайды.
36
Бөлімше 3.3 Су
Оқу мақсаты 2.3.3.1 Судың физикалық қасиеттерін анықтау (дәмсіз,
иіссіз, белгілі бір формасының болмауы, аққыштығы)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Судың қасиеттерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Судың қандай қасиеттері бар? Қарапайым тәжірибелер жасау арқылы анықта.
Әр түрлі пішіндегі шыны ыдыстарға су толтыр. Судың
пішіні қандай?
Судың пішіні ___________________
Стақандағы таза суды иіске және дәмін татып көр. Енді
стақанға бір қасық қант сал. Дәмін татып көр. Судың иісі,
дәмі туралы не айта аласың?
Судың дәмі мен иісі _______________
Стақанға таза су құй. Оның түсі қандай? Стақандағы суға
қасық, сызғыш, түсті қағаз сияқты ұсақ заттарды салып көр.
Олар анық көріне ме?
Бұл судың қандай екенін білдіреді? ___________________
Алақаныңа су толтырып ал. Алақандағы суды ұстап тұру
оңай ма? Неліктен?
Бұл судың қандай қасиетін білдіреді? ________________
Дескриптор Білім алушы
− тәжірибе негізінде судың қасиеттерін анықтайды.
37
Бөлімше 3.3 Су
Оқу мақсаты 1.3.3.2Судың агрегаттық күйінің өзгеру үдерісін зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Судың табиғи күйлерін атайды
• Зерттеудің негізінде су күйлерінің өзгерісін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Су табиғатта қандай күйде кездеседі? Суреттердің астына жаз.
1)__________________ 2)____________________ 3 ) _ _________________
• Су бір күйден екіншісіне қалай ауысады? Мұғалімнің көмегімен тәжірибе жасау
арқылы анықта.
1) Мұз салынған ыдыстың астын қыздыр. Мұз қандай
өзгеріске ұшырады?
Мұз ____________________ .
• Оған не себеп болды?
1) Ыдыстың астын су қайнағанша қыздыра түс.
Су қандай өзгеріске түсті?
Су ____________________
• Ол ненің әсерінен пайда болды?
• Сұйық суды қатты күйге айналдыруға бола ма? Қалай?
Дескриптор Білім алушы
− табиғаттағы судың күйлерін атайды;
− судың агрегаттық күйінің өзгері себебін түсіндіреді.
38
Бөлімше 3.3 Су
Оқу мақсаты 2.3.3.3 Судың табиғи көздерін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Табиғи су көздерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Табиғатта суды қайдан кездестіруге болады? Сурет бойынша әңгімеле.
• Жауын - шашын түріндегі табиғи су атауларын жаз.
______________________________________________________________________
______________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
- табиғи су көздерін атайды;
- жауын –шашын түріндегі суларды жазады.
39
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.2 Бақылаудың басты белгілерін анықтау (мақсат, нысан,
жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жүргізудің негізгі кезеңдерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Адамдардың қысқы еңбегіне бақылау жаса. Ол үшін нені анықтап алу қажет?
Сөйлемдерді толықтырып жаз.
1. Бақылаудың ___________________________ анықтап алу қажет.
2. Бақылаудың ___________________________ таңдау қажет.
3. Бақылаудың ___________________________ құру керек.
4. Бақылаудың ___________________________ белгілеп алу керек.
5. Бақылаудың ___________________________ қорытып шығару қажет.
Қажетті сөздер: нәтижесін, мерзімін, нысанын, мақсатын, жоспарын.
Дескриптор Білім алушы
− бақылау жасаудың басты белгілерін атайды;
− бақылау жасау белгілерінің ретін анықтайды.
40
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.3 Бақылау нәтижелерін шартты белгілердің көмегімен
белгілей білу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау нәтижелерін шартты белгілер арқылы
көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Суреттерге мұқият қара. Кестеге мектептегі арнайы орындардың атауын жаз. Оларды
шартты белгімен бейнелеп көрсет.
№ Атауы Шартты белгісі
1
2
3
4
5
6
Дескриптор Білім алушы
- мектептегі арнайы орындардың атауын жазады;
- арнайы орындарды шартты белгімен бейнелеп көрсетеді.
41
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.4 Бақылау жүргізудің жоспарын құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жүргізудің кезеңдеріне сәйкес жоспар
құрады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Сұрақтарға сүйене отырып, бақылау жүргізудің жоспарын құрастырып жаз.
Дескриптор Білім алушы
− ауа райын бақылау жоспарын құрады
42
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу
және қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
Ұсынылған жоспар бойынша бақылау жаса. Бақылау нәтижесін кестеге толтыр.
Бақылау күнделігі
Мерзімі Ауа райы Жауын-шашын Жел
• Сұрақтарға сүйеніп, бақылаудың қорытындысын жаз.
1) Бақылау жасау арқылы нені білгің келді?
2) Бақылаудың нәтижесінде нені анықтадың?
Қорытынды:___________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
− құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізеді;
− бақылау нәтижесін кестеге түсіреді;
− бақылау нәтижесі бойынша қорытынды жазады.
43
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.6 Эксперименттің басты белгілерін анықтау (мақсат,
болжам, ресурстар, жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жасаудың негізгі кезеңдерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Суретке сүйеніп, балауыз шаммен жасалған тәжірибені сипаттап айт.
• Сөйлемдерді түсініп оқы. Тәжірибенің негізгі кезеңдерін анықта.
1) _____________________
2) _____________________
3) _____________________
4) _____________________
5) _____________________
6) _____________________
Дескриптор Білім алушы
− балауызбен жасалған тәжірибені сипаттап айтады;
− сөйлемдердің негізінде тәжірибенің басты белгілерін анықтайды.
1) Балауыз шамның ауасыз жанбайтынын анықтау.
2) Ауа болмаса балауыз шам жанбауы мүмкін.
3) Екі балауыз шам, сіріңке, шыны ыдыс керек.
4) а) Балауыз шамдарды жағып қою.
b) Бір шамның үстіне шыны ыдысты төңкеріп қою.
5) Сабақ барысында жүргізу.
6) Үстінен жауып қойса, балауыз шам сөніп қалады.
Демек, ауа болмаса балауыз шам жана алмайды.
44
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.7 Эксперимент жүргізу және оның нәтижелерін
кестеге түсіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жасайды және нәтижесін кестеге
жазады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Судың қасиетін анықтау үшін қарапайым тәжірибе жаса. Нәтижесін кестеге жаз.
Екі шыны стақанның біреуіне су, екіншісіне сүт құй. Екеуінің ішіне де таяқша сал.
Қай стақанның ішіндегі таяқша көрінеді? Қайсысында көрінбейді? Неліктен?
Сұйықтық Нәтижесі
• Тәжірибе арқылы судың қандай қасиетін анықтадың. Жаз.
Су _____________________________________.
Дескриптор Білім алушы
− ұсынылған тәжірибені жасайды;
− тәжірибенің нәтижесін кестеге жазады;
− тәжірибе нәтижесінде судың қасиетін анықтайды.
45
3-тоқсан
Бөлім: «Заттар және олардың қасиеттері»
Бөлімше 1.1 3.4 Табиғат ресурстары
Оқу мақсаты 2.3.4.1 Табиғи ресурстардың қолданысын анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Табиғи ресурстардың қолданылу саласын
анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
1. Адамдар суды қандай мақсатта пайдаланады? Сурет бойынша әңгімеле.
2. Суреттегі заттар қандай табиғи материалдан жасалған? Жаз.
______________ _____________________ ____________________
3. Табиғи ресурстардан алынатын өнім атауларын жаз.
Табиғи ресурстар Алынатын өнімдер
Құм
Жеміс
Мақта
Дескриптор Білім алушы
- суды қолдану салалары туралы әңгімелейді;
- қолданылған табиғи ресурстарды анықтайды;
- табиғи ресурс көздерінен алынатын өнімдерді жазады.
46
Бөлімше 1.1 3.4 Табиғат ресурстары
Оқу мақсаты 2.3.4.2 Табиғи ресурстарды шығу тегі бойынша жіктеу
(табиғи және антропогендік)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Табиғи және жасанды ресурстарды ажыратады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Табиғи ресурс көздерін бейнелейтін суреттерді белгіле (). Бос орынға жасанды
заттың суретін сал.
Дескриптор Білім алушы
- табиғи ресурс көздерін анықтайды;
- антропогенді ресурс көздеріне мысал келтіреді.
47
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.2 Бақылаудың басты белгілерін анықтау (мақсат,
нысан, жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Бақылау жүргізудің негізгі кезеңдерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Берілген жағдаятты түсініп оқы. Сұрақтарға жауап бер.
Балалар қыстап қалған құстардың тіршілігіне бақылау жасамақшы болды. Ұл бала
алдымен жоспар құрып алу керектігін айтты. Ал қыз бала алдымен бақылаудың нысанын
анықтау керектігін ескертті. Олар ортақ шешімге келе алмай, бір-бірімен ұзақ дауласты.
• Балалардың қайсысы қателесті? Неліктен?
• Бақылау жасаудың қандай белгілері бар? Оларды ретімен жаз.
1. __________________
2. __________________
3. __________________
4. __________________
5. __________________
Дескриптор Білім алушы
- жағдаятқа қатысты дұрыс жауапты анықтайды;
- өз көзқарасын дәлелдеп, негіздейді;
- бақылау жасаудың басты белгілерін атайды.
48
Бөлім: «Жер және Ғарыш»
Бөлімше 4.1 Жер
Оқу мақсаты 2.4.1.1 Жер мен Күн арасындағы байланысты түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Күннің Жер бетіндегі тіршілікке тигізетін әсері
туралы айтады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Күн Жердегі тіршілікке қалай әсер етеді? Оның қандай пайдасы бар? Күн Жер
бетіне қандай зиян тигізуі мүмкін? Суретке сүйеніп әңгімеле.
Тірек сөздер: Күн, ауа райы, жарық, жылу, жануарлар мен өсімдіктер, тіршілік.
Дескриптор Білім алушы
- Күннің Жердегі тіршілікке тигізетін әсері туралы әңгімелейді;
- Күннің пайдалы және зиянды әсерлерін анықтайды.
49
Бөлімше 4.1 Жер
Оқу мақсаты 2.4.1.2 Жердің табиғи серігін анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жер ғаламшарының табиғи серігін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
Мәтінді түсініп оқы.
Бұл - Жерге ең жақын ғарыш денесі. Ол өзінен жарық шығармайды. Жерді айнала
қозғалады. Жер бетіне күндіз де, түнде де көрінеді. Оның массасы біздің
ғаламшарымыздың массасынан өте аз. Бұл аспан денесін «Жердің табиғи серігі» деп
атайды.
• Мәтінде қай ғарыш денесі туралы айтылады?
• Суреттен тауып, тұсындағы бос орынға атауын жаз.
Дескриптор Білім алушы
- мәтінде сипатталған денені атайды;
- суреттен Жердің табиғи серігін белгілеп көрсетеді.
50
Бөлімше 4.2 Ғарыш
Оқу мақсаты 2.4.2.1 Күн жүйесі ғаламшарларының орналасу тәртібін
анықтау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Күн жүйесі ғаламшарларының орналасу ретін
көрсетеді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Бос ұяшыққа Күн жүйесіне енетін басқа ғаламшарлардың суретін сал немесе
атауын жаз. Ғаламшарларды Күн жүйесіндегі орналасу ретіне сәйкес нөмірле.
Дескриптор Білім алушы
- Күн жүйесі ғаламшарларының қатарын толықтырады;
- Күн жүйесі ғаламшарларының орналасу ретін анықтайды.
51
Бөлімше 4.2 Ғарыш
Оқу мақсаты 2.4.2.2 Күн жүйесі ғаламшарларын салыстыру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Күн жүйесі ғаламшарларының ұқсастығы мен
айырмашылығын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Жұптық жұмыс
Суретті пайдаланып, ермексаздан кез келген ғаламшардың үлгісін жаса.
Жұптасыңа өзің жасаған үлгіні сипаттап айтып бер. Өз үлгіңді оның жасаған үлгісімен
салыстыр.
Дескриптор Білім алушы
- ермексаздан ғаламшардың үлгісін жасайды;
- өзі жасаған ғаламшар үлгісін сипаттап айтады;
- ғаламшарларды салыстыра сипаттайды.
52
Бөлімше 4.3 Кеңістік және уақыт
Оқу мақсаты 2.4.3.1 Негізгі уақыт өлшем бірліктерін ажырату
Бағалау критерийі Білім алушы
• Уақыт өлшем бірліктерін атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Тақтада жазылған сөздерді мұқият оқы. Оқушының қатесін тауып, уақыт өлшем
бірліктеріне жатпайтын сөздерді сызып таста.
• Уақыт өлшем бірліктерін өсу ретімен теріп жаз:
__________________________________________________________
Дескриптор Білім алушы
- уақыт өлшем бірліктерін ажыратады;
- уақыт өлшем бірліктерін өсу ретімен жазады.
53
Бөлімше 4.3 Кеңістік және уақыт
Оқу мақсаты 2.4.3.2 Ғарыштағы қашықтық пен уақыттың ерекшеліктерін
түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ғарыштық өлшемдердің (уақыт пен қашықтық)
ерекшеліктерін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
1. Жан- жағыңдағы кез келген екі заттың арасын өлшеп көр.
• Қандай өлшем бірліктерін қолдандың? Жаз.___________________________
2. Суреттегі ғаламшарлардың арасындағы қашықтықты осы өлшемдермен өлшеуге
бола ма? Неліктен?
• Дереккөздерден Жер мен Айдың ара қашықтығы туралы ақпарат жинақта.
• Ғарыштық өлшемнің қандай ерекшелігі бар? Әңгімеле.
Дескриптор Білім алушы
- кез келген екі заттың арасын өлшейді;
- қолданылған өлшем бірліктерін санамалайды;
- Жер мен Айдың ара қашықтығы туралы ақпарат жинақтайды;
- деректерге сүйеніп ғарыштық өлшемдердің ерекшеліктерін
сипаттайды.
54
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.1 «Ақпарат көзі» ұғымын және оның зерттеу жүргізудегі
маңызын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ақпарат көзінің зерттеу жасаудағы рөлін сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
Күн жүйесі туралы мәліметтер жинақтау үшін қандай ақпарат көздерін қолдануға
болады? Белгіле ()
1. Жануарлар туралы фильм
2. «Күн жүйесі» туралы фильм
3. «Жұлдызды аспан» энциклопедиясы
4. «Өсімдіктер әлемі» кітабы
5. Ғаламшарды бейнелейтін суреттер
6. Мұғалімнің «Дыбыс» туралы түсіндірмесі
7. Ауа райы туралы жазылған мәтін
4. Тағы қандай ақпарат көздерін қолдануға болады?
5. Зерттеу жүргізу үшін ақпарат көздерінің қандай қажеттілігі бар?
Дескриптор Білім алушы
- ұсынылған сұраққа жауап табуға көмектесетін ақпарат көздерін
белгілейді;
- ақпарат көздерінің қатарын толықтырады;
- ақпарат көздерінің зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіреді.
55
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу және
қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Тапсырма
• Ұсынылған жоспар бойынша Айға бақылау жаса.
Мақсат: Ай пішінінің қалай өзгеретінін білгім келеді.
Нысан: Ол үшін Айды бақылаймын.
Жоспар:
1) Айды үздіксіз бақылау
2) Бақылауды тәуліктің кешкі уақытында жүргізу
3) Кестеге Айдың суретін салып жүру
Мерзімі: Бақылауды 1 ай бойы жүргіземін.
Нәтиже: Айдың пішіні қандай түрде бола алатындығын анықтаймын.
• Әр кезеңде Айдың пішіні қалай өзгереді? Кестеге суретін сал.
Бақылаудың
басында
Бір аптадан
соң
Екі аптадан
соң
Үш аптадан
соң
Бір айдан соң
Дескриптор Білім алушы
- жоспар бойынша Айға бақылау жасайды;
- бақылау нәтижесін кестеге түсіреді;
- Айдың пішініндегі өзгерістерді анықтайды және сипаттайды;
- бақылау нәтижесі бойынша қорытынды жасайды.
56
Бөлім: «Табиғат физикасы»
Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 2.5.1.1 Түрлі денелердің әртүрлі жылдамдықпен қозғалуына
мысал келтіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жылдамдығы әр түрлі денелерге мысал келтіреді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Суретке қара. Қай көлік жылдам қозғалады? Нөмірле.
• Жылдамдық деген не?
• Жануарлардың жылдамдығы туралы не айтасың? Олардың барлығы бірдей
жылдамдықпен қозғала ма? Мысал келтір. Жануарлардың суретін сал немесе
атауын жаз.
Жылдамдығы жоғары Жылдамдығы төмен
Дескриптор Білім алушы
- жылдамдығы бойынша көліктердің ретін анықтайды;
- жылдамдық ұғымына түсінік береді;
- әр түрлі жылдамдықпен қозғалатын жануарларға мысал келтіреді.
57
Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 2.5.1.2 Жылдамдықты түсіндіруде сапалық сипаттамаларын
қолдану (жылдам, баяу)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Әр түрлі денелердің жылдамдықтарын салыстырады
• Сапалық сипаттамалары арқылы қорытынды жасайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Суреттегі жануарлардың 1 сағатта жүріп өтетін жолын диаграммаға түсір.
Жолақшаны түрлі-түсті қарындаштармен боя.
1сағатта - 75 км 1сағатта -5 км 1 сағатта - 120 км 1сағатта-50 км
• Ең жүйрік жануарды анықта ____________________________
• Ең шабан жануарды анықта ____________________________
• «Жылдамдық» деген не? Түсіндір.
Дескриптор Білім алушы
- берілген көрсеткіштер бойынша диаграмма құрастырады;
- жылдамдығы ең жоғары жануарды анықтайды;
- жылдамдығы ең төмен жануарды анықтайды;
- «жылдамдық» ұғымына түсінік береді.
58
Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 2.5.1.3 Қозғалыс тудыратын күштерді зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Қозғалыс тудыратын күштерді анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
• Суретке мұқият қара. Қораптарды орнынан қозғалту үшін балалар қандай әрекеттер
жасады?
1-бала: қорапты ____________________________
2-бала: қорапты ____________________________
• Cыныптағы жекелеген заттарды (кітап, сөмке,парта т.б.) орнынан қозғалтып көр.
Қандай әрекеттер жасадың? Кез келген денені қозғалысқа келтіру үшін қандай
күштер жұмсалады?
Дескриптор Білім алушы
- денені қозғалысқа түсіретін күштерді атайды.
1
2
59
Бөлімше 5.1 Күш және қозғалыс
Оқу мақсаты 2.5.1.4 Массаны анықтауға арналған құралдарды таңдау және
пайдалану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Массаны өлшеуге арналған құралдарды анықтайды
• Құралдардың көмегімен заттың массасын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
• Массаны өлшеуге арналған құралдарды белгіле().
• Бұл құралдармен қандай заттарды өлшейді? Мысал келтір.
1. Таразының көмегімен сынып ішіндегі кейбір заттардың (кітап, қаламсауыт, қорап,
ермексаз, сөмке т.б) массасын өлше. Нәтижесін кестеге түсір.
№ Заттың атауы Салмағы
Дескриптор Білім алушы
- массаны өлшеуге арналған құралдарды анықтайды;
- құралдардың қолданысын сипаттайды;
- жекелеген заттардың массасын өлшейді;
- өлшеу нәтижесін кестеге түсіреді.
60
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.1 «Ақпарат көзі» ұғымын және оның зерттеу
жүргізудегі маңызын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ақпарат көзінің зерттеу жасаудағы маңыздылығын
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Тапсырма
Әр пиктограммада не бейнеленген? Жаз.
______________ ________________ ________________
• Оларды бір сөзбен қалай атауға болады?
• Оларды не үшін қолданады?
• Зерттеу жүргізу үшін олардың қандай пайдасы бар?
Дескриптор Білім алушы
- пиктограммадағы бейнелердің атауын жазады;
- бейнелердің ортақ атауын (ақпарат көздері) анықтайды;
- ақпарат көздерінің зерттеу жүргізудегі маңызын түсіндіреді.
61
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.5 Құрылған жоспарға сәйкес бақылау жүргізу және
қорытынды жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жоспар бойынша бақылау жүргізеді
• Бақылау нәтижесін қорытындылайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Берілген жоспармен мұқият таныс. Жоспарға сәйкес бақылау жаса және
нәтижесін сипаттап айт.
Жоспар:
1. Әр түрлі денелердің қозғалыс жылдамдығын бақылау
2. Қозғалыс нәтижесін кестеге жазып жүру
3. Жылдамдығы ең жоғары денені анықтау
4. Жылдамдығы ең төмен денені анықтау
5. Бақылау нәтижесін қорытындылау
• Бақылау нәтижесін кестеге түсір. Нысандардың атауын жаз немесе суретін сал.
Бақылау
нысандары
Жылдамдығы
жоғары денелер
Жылдамдығы
төмен денелер
Бақылау нәтижесі
бойынша
қорытынды
Дескриптор Білім алушы
- жоспарға сәйкес бақылау жүргізеді;
- бақылау нәтижесін кестеге түсіреді;
- жылдамдығы жоғары денені анықтайды;
- жылдамдығы төмен денені анықтайды;
- бақылау қорытындысын сипаттайды.
62
Бөлімше 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.6 Эксперименттің басты белгілерін анықтау (мақсат,
болжам, ресурстар, жоспар, мерзім, нәтиже)
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жүргізуге тән негізгі белгілерді атайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Берілген жағдаятқа сүйеніп, тәжірибе жүргізудің негізгі белгілерін жаз.
1. Талғат 1 кг мақта мен 1 кг бұршақтың қайсысының көлемі артық болатынын
анықтағысы келді.
Бұл тәжірибенің _____________________________________
2. Ол мақтаның көлемі үлкен болуы керек деп ойлады.
Бұл тәжірибенің ____________________________________
3. Тәжірибе үшін мақта, бұршақ, қорап және маркер дайындады.
Бұл тәжірибенің ____________________________________
4. Тәжірибе жасаудың ретін ойластырды.
Бұл тәжірибенің ___________________________________
5. Ол тәжірибе жасауға 10 минут жұмсады.
Бұл тәжірибенің ___________________________________
6. Мақтаның көлемі бұршақтың көлемінен артық екендігін анықтады.
Бұл тәжірибенің ___________________________________
Дескриптор Білім алушы
- тәжірибенің негізгі белгілерін анықтайды.
63
4-тоқсан
Бөлім: «Табиғат физикасы»
Бөлімше 5.2 Жарық
Оқу мақсаты 2.5.2.1 Кейбір денелердің жарықөткізгіштік қасиетін
зерттеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Жарық өткізетін және жарық өткізбейтін денелерді
анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Суреттегі заттардың қайсысы жарықты өткізеді? Ол үшін қолшамның жарығын заттарға
қарай бағыттап тексер. Жарық өткізетін заттарды белгіле ().
• Жарық өткізетін және жарық өткізбейтін заттарға мысал келтір.
Жарық өткізетін заттар ______________________________________
Жарық өткізбейтін заттар ______________________________________
Дескриптор Білім алушы
- тәжірибе жасай отырып, жарық өткізетін заттарды анықтайды;
- жарық өткізетін заттарға мысал келтіреді;
- жарық өткізбейтін заттарға мысал келтіреді.
64
Бөлімше 5.3 Дыбыс
Оқу мақсаты 2.5.3.1 Дыбыс қаттылығы бойынша дыбыс көздерін жіктеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Дыбыс көздерін қаттылығына қарай жіктейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Берілген тіркестерді оқы. Олар қалай естіледі? Байланыстырып сыз.
жапырақтың сыбдыры
сағаттың дыбысы
ұшақтың гүрілі
аттың шабысы
судың сылдыры
пойыздың дауысы
• Қатты және бәсең естілетін дыбыстарға мысал келтір.
Дескриптор Білім алушы
- қатты дыбыс шығаратын дыбыс көздерін анықтайды;
- бәсең дыбыс шығаратын дыбыс көздерін анықтайды;
- қатты және бәсең естілетін дыбыстарға мысал келтіреді.
ҚАТТЫ
ДЫБЫС
БӘСЕҢ
ДЫБЫС
65
Бөлімше 5.4. Жылу
Оқу мақсаты 2.5.4.1 Түрлі денелердің температурасын өлшеу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Әр түрлі денелердің температурасын анықтайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Суретте қандай құралдар бейнеленген? Олардың әрқайсысы не үшін қажет?
Сарамандық жұмыс
Әр түрлі термометрді қолданып өлше:
- өзіңнің дене температураңды;
- жылы судың температурасын;
- суық судың температурасын;
- бөлмедегі ауа температурасын
Нәтижесін кестеге түсір.
Дене
температурасы
Жылы судың
температурасы
Суық судың
температурасы
Ауаның
температурасы
Дескриптор Білім алушы
- термометр арқылы түрлі денелердің температурасын анықтайды.
66
Бөлімше 5.6 Магниттілік
Оқу мақсаты 2.5.6.1 Магниттерді қолдану аясын сипаттау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Магнитті қолдану саласы туралы әңгімелейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Біздің өмірімізде магнитті қайда және не үшін пайдаланады? Сурет бойынша әңгімеле.
6. Магнитті тағы не үшін қолдануға болады? Түрлі дереккөздерден ақпарат жинақта
және әңгімеле.
Дескриптор Білім алушы
- магниттің қолданылу саласын анықтайды;
- магниттің қолданыс аясы туралы деректер жинайды және
әңгімелейді.
67
Бөлімше: 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.1 «Ақпарат көзі» ұғымын және оның зерттеу
жүргізудегі маңызын түсіндіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Ақпарат көзінің зерттеу жасаудағы рөлін
сипаттайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Тапсырма
Берілген ақпарат көзін пайдаланып, сыбызғы аспабының дыбысын сипаттап айт.
(https://www.youtube.com/watch?v=eyLm6UHjsf8)
Сұрақтарға жауап бер.
• Бейнефильмнен сыбызғы туралы қандай ақпарат алдың?
• Сыбызғының дыбысы неге ұқсайды?
• Бейнефильмді «ақпарат көзі» деуге бола ма?
• Сыбызғының дыбысын сипаттау үшін бейнефильмнің пайдасы болды ма?
• Ақпарат көзінің зерттеу жасауда қандай маңызы бар?
Дескриптор Білім алушы
- сыбызғы аспабының дыбысын сипаттайды;
- сұрақтарға жауап береді;
- ақпарат көзінің зерттеу жасаудағы маңыздылығы туралы
әңгімелейді.
68
Бөлімше: 1.2 Табиғатты тану әдістері
Оқу мақсаты 2.1.2.7 Эксперимент жүргізу және оның нәтижелерін
кестеге түсіру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Тәжірибе жасайды және нәтижесін кестеге жазады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Тапсырма
Қолыңа магнит кесегін алып, жан-жағыңдағы заттарға жақындатып көр. Магнитке
тартылатын және тартылмайтын заттарды анықта. Нәтижесін кестеге түсір.
Заттың атауы Магнитке тартылады «+» Магнитке тартылмайды «-»
• Тәжірибенің нәтижесі бойынша қорытынды пікір жаз.
Магнитке құрамында _____________________ бар заттар ғана тартылады.
Дескриптор Білім алушы
- тәжірибе жасау арқылы магнитке тартылатын/тартылмайтын
заттарды анықтайды;
- тәжірибенің нәтижесін кестеге түсіреді;
- тәжірибе нәтижесі бойынша қорытынды жасап, сөйлемді
толықтырады.
69