ТЖБ ҚЖБ Әдебиеттік оқу 4-сынып
«Әдебиеттік оқу» пәнінен
жиынтық бағалауға арналған әдістемелік ұсыныстар
4-сынып
Нұр-Сұлтан, 2019
2
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 4-сынып білім алушыларына «Әдебиеттік оқу» пәні
бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде
құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына
арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде) мен оқу
жоспарының негізінде дайындалған.
Бөлім/ ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге білім
алушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға
мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім / ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге
арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ,
жинақта білім алушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған.
Тапсырмалар мен рубрикалар ұсыныс түрінде берілген.
Тоқсандық жиынтық бағалауды өткізу үшін спецификацияда тапсырма үлгілері мен балл
қою кестесі ұсынылған. Спецификация стандартталған және оны тоқсандық жиынтық бағалауды
өткізуде басшылыққа алу міндеттелген.
Әдістемелік ұсыныстар бастауыш сынып мұғалімдеріне, мектеп әкімшілігіне, білім беру
бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және
басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді
ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.
3
МАЗМҰНЫ
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ............. 4
«Менің Отаным – Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ........................ 4
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ................................................ 7
1- тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы .................................................. 10
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР ........... 16
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау .............................................. 16
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ................................... 19
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы ................................................... 22
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 29
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ................................ 29
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ........................... 32
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы ................................................... 36
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР .......... 42
«Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ......................................... 42
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау ..................................... 45
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы .................................................. 48
4
1-ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Менің Отаным – Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты 4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір тұстарын
нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін
сұрақтар қою және жауап беру
4.1.4.2 Сөйлеу барысында иллюстрациялар/көрнекіліктер/
фото/ суреттер қолдану, презентация/ видеоролик жасау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді
• Шығарманың мазмұнына қатысты нақтылау сұрақтарын
қояды және жауап береді
• Иллюстрациялардың/суреттердің негізінде әңгімелейді
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
a) Мәтінді мұқият тыңда. Кестедегі сұрақтарға жауап бер.
Сұрақтар Жауаптар
Қазақстанның жер
көлемі қандай?
1991 жылы қандай
оқиға болды?
b) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей 1 сұрақ құрастырып жаз.
______________________________________________________________________________
5
2-тапсырма
Берілген суреттер мен тірек сөздерді қолданып, «Отаным – мақтанышым» тақырыбында сөйле.
Тірек сөздер: тәуелсіз, кең- байтақ, көпұлтты, Байқоңыр, ЭКСПО-2017, сүю, парыз.
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап береді
Шығарманың мазмұнына
қатысты нақтылау сұрақтарын
қояды және жауап береді
1 мәтіннің мазмұнына қатысты
сұрақтарға жауап береді:
- бірінші сұраққа;
- екінші сұраққа;
1
1
мәтіннің мазмұны бойынша
нақтылау сұрағын құрастырады;
1
Иллюстрациялардың/суреттердің
негізінде әңгімелейді
2 тақырыпқа сәйкес мәтін құрап
айтады;
1
мәтінің құрылымдық бөліктерін
сақтайды;
1
тірек сөздерді орынды
қолданады;
1
ойын жүйелі, әсерлі, еркін
жеткізеді;
1
суреттерге/иллюстрацияларға
сәйкес мәліметтерді қамтиды.
1
Барлығы 8
6
«Менің Отаным – Қазақстан» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________________________
Бағалау
критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің мазмұны
бойынша сұрақтарға
жауап береді
Шығарманың
мазмұнына қатысты
нақтылау
сұрақтарын қояды
1
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап беруде
және мәтіннің мазмұнына
қатысты нақтылау
сұрақтарын құрастыруда
қиналады.
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап беруде/
мәтіннің мазмұнына қатысты
нақтылау сұрақтарын
құрастыруда қателіктер
жібереді.
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап береді
және мәтін бойынша
нақтылау сұрақтарын
құрастырады.
Иллюстрациялардың
/суреттердің
негізінде
әңгімелейді
2
Суреттер мен тірек
сөздердің негізінде берілген
тақырып бойынша мәтін
құрап айтуда қиналады.
Тақырыпқа сәйкес мәтін
құрап айтады, тірек сөздерді
қолдануда/
суреттерге/иллюстрациялар
ға қатысты мәліметтерді
қамтуда қателіктер
жібереді.
Суреттер мен тірек сөздердің
негізінде берілген тақырып
бойынша мәтін құрап
айтады.
7
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және негізгі ойды анықтау,
автордың ойын мәтін деректерінен келтіре отырып
дәлелдеу
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны
бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, тақырып қояды
• Автордың ойына мәтіннен дәлелдер келтіреді
• Мәтінді бөліктерге бөліп, ат қояды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
1) Мәтінге тақырып қой.__________________________________________________
2) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақал-мәтелді анықта.
А) Күншілдің күні қараң
В) Әркімнің өзі шығар биігі бар
С) Адамның ұяты бетінде, адамгершілігі ниетінде
D) Айтысып сөзге келгенше, ақылменен жөнге кел
3) Мәтін арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Мәтіннен дәлелдер келтір.
__________________________________________________________________________
2-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінді үш бөлікке бөліп, әр бөліктің басталар жерін Z таңбасымен белгіле. Әр
бөлікке ат қой.
Мәтіннің бөліктері Тақырып
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
8
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Мәтіннің негізгі
ойын анықтап,
тақырып қояды
Автордың ойына
мәтіннен дәлелдер
келтіреді
1
мәтінге тақырып қояды;
1
мәтіннің негізгі ойына сәйкес мақалды
анықтайды;
1
автордың ойын мәтіннен дәлелдер келтіре
отырып сипаттайды;
1
Мәтінді бөліктерге
бөліп, ат қояды
2
мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтайды;
1
мәтіннің әр бөлігіне сәйкес тақырып қояды:
-кіріспе;
-негізгі бөлім;
-қорытынды.
1
1
1
Барлығы 7
9
«Құндылықтар» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________
Бағалау
критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі
ойын анықтап,
тақырып қояды
Автордың ойына
мәтіннен дәлелдер
келтіреді
1
Мәтінге тақырып қоюда,
мәтіндегі негізгі ойды
анықтап, дәлелдер келтіруде
қиналады.
Мәтінге тақырып қоюда/
мәтіндегі негізгі ойды
анықтауда/ автордың ойына
мәтіннен дәлелдер келтіруде
қателіктер жібереді.
Мәтін мазмұнына сәйкес
тақырып қояды, мәтіндегі
негізгі ойды анықтап,
дәлелдейді.
Мәтінді бөліктерге
бөліп, ат қояды
2
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда және әр
бөлікке ат қоюда қиналады.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда/
мәтіннің бөліктеріне ат қоюда
қателіктер жібереді.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтайды және
әр бөлікке сәйкес ат қояды
10
І тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін
тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға
бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың
мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен
үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. І тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 18 балл
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты
қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын
таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде
жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша
түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі – оқылым,
төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
11
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
Сөйлеу
әрекетінің
түрлері
Ортақ
тақырыптар
Оқу мақсаттары Тапсырманың
сипаттамасы
Тапсырма
саны
Жалпы
балл
1
Тыңдалым
және
айтылым
Менің Отаным
– Қазақстан
Құндылықтар
4.1.3.1 Шығарманың тақырыбы және
қорытынды бөлімі негізінде сюжеттің
дамуын болжау, оның себебін түсіндіру
4.1.4.2 Сөйлеу барысында
иллюстрациялар/көрнекіліктер/ фото/
суреттер қолдану, презентация/
видеоролик жасау
Білім алушы сюжеттің
дамуын болжауға және
берілген тақырып бойынша
мәтін құрауға бағытталған
ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
2 6
2 Оқылым
4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және
негізгі ойды анықтау, автордың ойын мәтін
деректерінен келтіре отырып дәлелдеу
4.2.6.1 Кейіпкердің/кейіпкерлердің іс-
әрекеті, мінез-құлқының өзгеру себептерін
мәтіннен тауып, салыстырып бағалау
4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға,
интерпретациялауға және бағалауға
негізделген сұрақтар қою және жауап беру
Білім алушы мәтіннің
тақырыбын, негізгі ойын
анықтауға, мәтін бойынша
бағалау сұрақтарын
құрастыруға бағытталған
ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
3 Жазылым
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер
қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт
жолды) жазу
Білім алушы берілген
мәтінді толықтырып жазуға
бағытталған ашық түрдегі
толық жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
Барлығы
4 18
12
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 1-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Мәтіннің тақырыбына сүйеніп, берілген оқиғаның дамуына болжам
жаса. Жасаған болжамыңның себебін түсіндір.
[2]
2- тапсырма
Суреттерді пайдаланып, тыңдалған мәтінге сәйкес әңгіме құрап айт.
[4]
13
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалы және айтылым
Білім алушының ықтимал жауабы:
Мәтіннің кейіпкері сұхбаттасына өз елінің
атақты тұлғалары, халқының ерекшелігі,
мемлекеті туралы мақтанышпен әңгімелеп
береді. Себебі мәтіннің бастапқы бөлімінде
кейіпкердің өз елінің табиғатын сипаттаған
тұстары берілген, оның сөзінен еліне деген
мақтаныш сезімі байқалады.
1
Тапсырманың мазмұнына
сәйкес баламалы жауап
қабылданады.
Тақырыпқа сәйкес болжам
жасайды.
1
Өз болжамына дәлелді пікір
айтады.
Білім алушының ықтимал жауабы:
Қазақстан Республикасы – тәуелсіз
мемлекет. Жерінің үлкендігі жағынан
дүниежүзінде 9-орында. Жері шежірелі, кең-
байтақ. Жан-жануарлар мен өсімдіктерге өте бай.
Елімізде дүние жүзіне танымал адамдар өте көп.
Қазақстан – көп ұлтты мемлекет. Елімізде әр ұлт
өкілдеріне өмір сүру үшін жан-жақты жағдай
жасалған. Барлық ұлт өкілдері өздерінің салт-
дәстүрін, ұлттық тілін, дінін,
киімдерін сақтап қалған.
1
Тапсырманың мазмұнына
сәйкес баламалы мәтін
қабылданады.
Тақырыпқа сәйкес мәтін
құрастырады.
1
Оқиғаның бірізділігін сақтай
отырып, тыңдалған мәтінмен
жүйелі байланыстырады.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді.
1
Суреттерге/ иллюстрация
ларға сәйкес мәліметтерді
қамтиды.
Барлығы 6
Оқылым
3- тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
14
1) Мәтіннің негізгі ойына сәйкес болатын мақал -мәтелді анықтап, белгіле ().
2) Мәтінге тақырып қой.________________________________________________________
3) Нұргүлдің шаршамай жұмыс істеуіне не себеп болды?
___________________________________________________________________________
4) Төртінші абзацтағы «мерейі тасыды» деген сөз тіркесі қандай мағынаны білдіреді? Жаз.
___________________________________________________________________________
5) Мәтін бойынша кейіпкердің мінез-құлқын немесе іс-әрекетін бағалайтын сұрақ
құрастыр және жауап бер.
Сұрақ: ___________________________________________________________________
Жауап:___________________________________________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым
Жақсылық еккен алғыс орады 1
Қолғабыс/Көрші әжейге көмектесу/Бата алу/... 1 Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы жауаптар
қабылданады.
Көрші әжейдің айтқан жылы сөздері көңілін
өсірді/ Өзінің әжейге көмекші бола алғанына
қуанды/...
1
Қуанды/қуанышқа бөленді 1
Сен кейіпкер туралы қандай ойдасың?/ Нұргүл
қандай бала?/ Кейіпкердің іс-әрекеті саған
қандай сезім туғызды?/...
1 Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы сұрақтар
мен жауаптар
қабылданады
Мәтіннің кейіпкері өте адал, еңбекқор, үлкенді
сыйлайтын бала/ Нұргүл өзінің шаршағанына,
жасының кішілігіне қарамастан әжейге
көмектесіп, оның айтқан жылы сөздеріне
қуанып жүрді.
1
Барлығы 6
Жазылым
4-тапсырма
Оқылымға берілген мәтінге жаңа кейіпкер немесе оқиға қосып, мәтінді аяқтап жаз.
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
[6]
15
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым
Білім алушының ықтимал жауабы:
Үйіне қуаныштан жүзі бал- бұл
жанып жеткен Нұргүлді анасы мен
кішкентай бауырлары қарсы алды.
Нұргүл қолындағы тостақ толы жидені
анасына ұсынды. Бауырлары піскен
жидені таласа жеп, мәз -мейрам. Нұргүл
болса көрші әжейге жиде теруге
көмектескенін, ол кісінің бата бергенін
айтып тауыса алмай жатыр.
Анасы қызына мейірлене қарап,
басынан сипады.
1
Тапсырманың мазмұнына сәйкес
баламалы мәтін қабылданады.
Мәтінге жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер
қосып, жетілдіріп жазады.
1
Оқиғаның бірізділігін сақтай отырып,
берілген мәтінмен жүйелі
байланыстырады.
1
Ойын еркін, әсерлі етіп толық
жеткізеді.
1
Мәтіннің құрылымдық бөліктерін
сақтайды.
1
Орфографиялық және пунктуациялық
қателер жібермейді.
1 Грамматикалық нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға мүмкін
болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар немесе
карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға жұмыс
барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен таныстырып
болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға дейін түсінбеген
сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен сызып
қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек беруге
негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап
отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын тоқтатып,
қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация үдерісінде
бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін балл қою
кестесіне сәйкес тексеру қажет.
16
ІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І
немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып,
оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы қысқаша/
толық/ ішінара мазмұндау
4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-мәтелдерді/өлең жолдарын/
нақыл сөздерді/ шешендік сөздерді және вербалды
емес тілдік құралдарды қолдану
Бағалау критерийі Білім алушы
• Шығарманың мазмұнын толықтырып, өрбіте
баяндайды
• Сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл сөздерді
қолданады
Ойлау дағдыларының деңгейі Білу және түсіну
Қолдану
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Сұрақтарға жауап бере отырып, тапсырманы орында.
1) Абайдың музыкалық мұрасы дегенді қалай түсінесің?
2) Абайдың қандай музыкалық шығармаларын білесің?
3) Мәтіннің мазмұнына Абайдың музыкалық мұрасы туралы өзің білетін ақпараттарды
қосып, мәтінді өлең жолдарымен/нақыл сөздермен өрбітіп әңгімеле.
17
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманың мазмұнын
толықтырып, өрбіте
баяндайды
Сөйлеу барысында өлең
жолдарын/нақыл
сөздерді қолданады
1
мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға
жауап береді:
-бірінші сұрақ;
-екінші сұрақ;
1
1
мәтіннің мазмұнын өрбітіп, жүйелі
мақмұндайды;
1
тақырыпқа сәйкес қосымша мәліметтерді
қамтиды;
1
сөйлеу барысында өлең жолдарын/нақыл
сөздерді орынды қолданады;
1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық
нормаларды сақтайды.
1
Барлығы 7
18
«Мәдени мұра» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________________________
Бағалау
критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманың
мазмұнын
толықтырып, өрбіте
баяндайды
Сөйлеу барысында
өлең жолдарын/
нақыл сөздерді
қолданады
1
Тыңдалған мәтіннің
мазмұнын толықтыра
отырып әңгімелеуде және
сөйлеу барысында
өлеңдерді/нақыл сөздерді
қолдануда қиналады.
Мәтіннің мазмұнын толықтыра
отырып, жүйелі баяндайды,
мәтін мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап беруде/
сөйлеу барысында
грамматикалық нормаларды
сақтауда қателіктер жібереді.
Мәтіннің мазмұнын
толықтыра отырып, жүйелі
баяндайды және сөйлеу
барысында өлең жолдарын/
нақыл сөздерді орынды
қолданады.
19
«Мамандықтар әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/
сұрақтар қоя отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі
қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын тұрғысынан бағалап
оқу
4.2.5.1 Мұғалімнің көмегімен шығарманың композициялық
құрылымын (сюжеттің басталуы, дамуы, шиеленісуі,
шарықтау шегі, шешімі) анықтау
4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға жүйесін анықтап, оны
бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат қойып, жоспар құру
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннен тиісті ақпаратты тауып, белгілейді
• Мәтіндегі оқиғаға қатысты көзқарасын білдіреді
• Оқиғаның композициялық бөліктерін ажыратады
• Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, тақырып
қояды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
1) Мұғалім балаларға неліктен ескерту жасады?
___________________________________________________________________________
20
2) «Құлақтарын түре қалыпты» деген тіркес қандай мағынаны білдіреді?
А) оқушылардың сөйлескендерін
В) оқушылардың таңданғандығын
С) оқушылардың мұқият тыңдағанын
D) оқушылардың құлақтарын жапқанын
3) Мәтіннен «айтқанды мұқият тыңдау» деген мағынада қолданылып тұрған сөзді тауып
жаз
_________________________________________________________________________
4) Мәтіннен оқиғаның дамуын білдіретін бөлікті тауып, қоршап сыз.
2-тапсырма
Баяндалған оқиғаның жүйесі бойынша мәтінді үш бөлікке бөл және әр бөлімге тақырып қой.
Бөлімдер Тақырыбы
Басы
Негізгі бөлім
Соңы
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннен тиісті
ақпаратты тауып,
белгілейді
Мәтіндегі оқиғаға
қатысты көзқарасын
білдіреді
Оқиғаның
композициялық
бөліктерін ажыратады
1
берілген оқиғаға қатысты көзқарасын
білдіреді;
1
берілген сөз тіркесінің мағынасын
анықтайды;
1
мәтіннен қажетті сөзді тауып, белгілейді; 1
оқиғаның дамуын көрсететін бөлікті
анықтайды;
1
Мәтіннің
құрылымдық
бөліктерін анықтап,
тақырып қояды
2
Мәтіннің құрылымдық бөліктеріне сәйкес
тақырып қояды:
-мәтіннің басы;
-негізгі бөлімі;
-мәтіннің соңы.
1
1
1
Барлығы 7
21
«Мамандық әлемі» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні _________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннен тиісті
ақпаратты тауып,
белгілейді
Мәтіндегі оқиғаға
қатысты көзқарасын
білдіреді
Оқиғаның
композициялық
бөліктерін ажыратады
1 Мәтіннен қажетті
ақпаратты табуда,
мәтіндегі оқиғаға қатысты
көзқарасын айтуда және
оқиғаның дамуын
білдіретін бөлікті
анықтауда қиналады
Мәтіннен қажетті ақпаратты
табуда/ берілген сөз тіркесінің
мағынасын анықтауда/
мәтіндегі оқиғаға қатысты
көзқарасын айтуда/ мәтіндегі
оқиғаның дамуын білдіретін
бөлікті анықтауда қателіктер
жібереді.
Мәтіннен қажетті ақпаратты
табады, мәтіндегі оқиғаға
қатысты көзқарасын
білдіреді және оқиғаның
дамуын білдіретін бөлікті
анықтайды.
Мәтіннің
құрылымдық
бөліктерін анықтап,
тақырып қояды
2
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда және
әр бөлікке тақырып қоюда
қиналады.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтауда/ әр
бөлікке тақырып қоюда
қателіктер жібереді.
Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін анықтайды және
әр бөлікке сәйкес тақырып
қояды.
22
ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін
тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға
бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық бағалаудың
мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен
үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. ІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық жауапты
қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын
таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер түрінде
жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және жазбаша
түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 3 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші тапсырма
жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
23
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу
әрекетінің
түрлері
Ортақ
тақырыптар
Оқу мақсаттары Тапсырманың сипаттамасы Тапсырма
саны
Жалпы
балл
1 Тыңдалым
және
айтылым
Мәдени мұра
Мамандық
әлемі
4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі баяндау
тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп,
жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп)
қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/
ішінара мазмұндау
4.1.4.1 Сөйлеу барысында мақал-
мәтелдерді/ өлең жолдарды/ нақыл
сөздерді/ шешендік сөздерді және
вербалды емес тілдік құралдарды
қолдану
Білім алушы мәтінге жаңа
кейіпкерлер мен оқиғалар
қосып, өрбіте мазмұндауға
бағытталған ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
2 Оқылым 4.2.1.2 Шығарманы іштей көз жүгіртіп/
шолып/ түртіп алып/ сұрақтар қоя
отырып/ қажетті ақпаратты тауып/ белгі
қойып оқу/ талдау жасап оқу/ сын
тұрғысынан бағалап оқу
4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға,
интерпретациялауға және бағалауға
негізделген сұрақтар қою және жауап
беру
Білім алушы мәтіннен қажетті
ақпараттарды анықтауға, мәтін
бойынша сұрақтар құрастыруға
және жауап беруге бағытталған
ашық түрдегі қысқа жауапты
қажет ететін және жабық түрдегі
көп таңдауы бар тапсырмаларды
орындайды.
1 6
3 Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы оқиға
жүйесін анықтап, оны бөліктерге бөлу, әр
бөлікке ат қойып, жоспар құру
Білім алушы мәтіннің
құрылымдық бөліктерін
анықтап, тақырып қоюға
бағытталған ашық түрдегі қысқа
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
Барлығы 3 18
24
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
«Әдебиеттік оқу» пәні бойынша 2-тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың
тапсырмалары
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларлы орында.
1) Аспаптардың қашып кетуінің себебі неде деп ойлайсың?
2) Мәтінге өз ойыңнан жаңа кейіпкерлер немесе жағдаяттар қосып, мазмұнын
толықтырып айт. Әңгімелеу барысында мақал - мәтелдер/нақыл сөздерді қолдан.
[6]
25
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым
Білім алушының ықтимал жауабы:
Өйткені олар босқа ілініп тұрғысы
келмеді/Аспаптар халықпен
араласқысы келді/Аспаптар өз
өнерін көрсеткісі келді.
1 Тапсырманың мазмұнына
сәйкес баламалы, қысқа және
толық жауаптар қабылданады.
Білім алушының ықтимал жауабы:
Аспаптар күні-түні тоқтамай, бір
сарайдың алдына келеді. Олар
сарайдың ішінен шығып жатқан
өздерінің сазына ұқсас дыбыстарды
естиді. Домбыра есікті ақырын ғана
ашып қарайды. Бөлмеде өздеріне
ұқсас аспаптардың күмбірлете
ойнап жатқанын көреді. Ол
достарын шақырып, басқа
аспаптарға қуана қосылып кетеді.
1 Тапсырманың мазмұнына
сәйкес баламалы мәтін
қабылданады.
Мәтінге жаңа оқиғалар/
кейіпкерлер қосып, өрбітеді.
1 Оқиғаның бірізділігін сақтай
отырып, мәтіннің мазмұнын
жүйелі баяндайды.
1 Ойын жүйелі, еркін жеткізеді;
1 Сөздік қорының жеткілікті
деңгейін көрсетеді.
1 Сөйлеу барысында
грамматикалық нормаларды
сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
26
1) Мәтіннен Қаныштың бойындағы қандай қасиетті байқауға болады? Тиісті жауапты
белгіле ().
2) Мәтіннің соңғы бөлігіндегі ұстаздың айтқан сөздері оның қандай сезімде болғанын
көрсетеді?
A) ашулы
B) көңілді
C) ренішті
D) қуанышты
3) Мәтіннен Қаныштың қапшығынан шыққан заттарды сипаттайтын сөйлемді тауып,
қоршап сыз.
4) Қаныш ол заттарды қайдан жинап әкелген?
______________________________________________________________________
5) Мәтін бойынша түсіндіруге/бағалауға бағытталған бір сұрақ құрастыр және жауап
бер.
Сұрақ Жауап
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым
сабырлылық 1
D) қуанышты 1
Бір уыс ұсақ тас, қатырылған гүлдер, сурет
салынған бума қағаз
1
Баянауылдан/ Екібастұз өндірісінен 1
Балалар қапшықты неліктен ашты деп
ойлайсың?/ Сенің ойыңша балалардың
жасаған әрекеті дұрыс болды ма?
1 Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы сұрақтар
мен жауаптар
қабылданады.
Олар қапшықтың ішіндегі затты көргісі келді/
Қапшықта тәтті тағамдар бар шығар деп
ойлады/ Балалардың Қаныштың қапшығын
ашқаны дұрыс болмады, себебі, біреудің
затына рұқсатсыз тиісуге болмайды/...
1
Барлығы 6
27
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің басын білдіретін сөйлемдерді көшіріп жаз. Негізгі бөлімін тауып,
қоршап сыз. Мәтіннің әр бөлігіне сәйкес жоспар құр.
Жоспар:
1) __________________________________
2) __________________________________
3) __________________________________
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым
Көптің ішінде кішкентай Қаныш
көрінбейді. Қалғандары сынып ішінде
1
Мәтіннің бастапқы
бөлігін анықтайды.
1
Орфографиялық және
каллиграфиялық
нормаларды сақтап
жазады.
1
Мәтіннің негізгі бөлімін
анықтайды.
Үстел астындағы қапшық/Құпия қалта 1 Мәтіннің құрылымдық
бөліктерінің мазмұнына
сәйкес баламалы
тақырыптар
қабылданады.
Қаныш пен балалар/... 1
Ұстаз мерейі/...
1
Барлығы 6
28
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар
немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға
жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен
таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға
дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек
беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым
салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап
отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін
балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
29
ІІІ ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты 4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық түсіну, кейбір
тұстарын нақтылау, оқиғаның себеп-салдарын
анықтау үшін сұрақтар қою және жауап беру
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау тәсілдерін (І
немесе ІІІ жаққа өзгертіп, жағдаяттар қосып,
оқиғаларды өрбітіп) қолданып, шығарманы
қысқаша/ толық/ ішінара мазмұндау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Мәтіннің мазмұнына/оқиғаның себеп-салдарына
қатысты сұрақтар қояды және жауап береді
• Мәтіннің мазмұнын өрбітіп, І жақта баяндайды
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
Сұрақтарға жауап бер:
1) Мейрамбек аспандағы бұлттарды нелерге ұқсатты?
2) Бұл көктем Мейрамбектің есінде неліктен ұзақ сақталады деп ойлайсың?
3) Мәтін бойынша «иә» немесе «жоқ» деп жауап беретіндей бір сұрақ құрастырып
жаз.
______________________________________________________________________
2-тапсырма
Мейрамбектің бұлттарға қарап, ойланған тұсын есіңе түсір. Өзіңді Мейрамбектің
орнына қойып көр. Сол сәтте сен бұлттар туралы не айтар едің? Бұлттармен серуендеу
туралы ше? Мейрамбектің ойын жалғастырып, мәтінді басқа ойлармен/оқиғалармен
толықтырып айт.
30
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің мазмұнына/
оқиғаның себеп-
салдарына қатысты
сұрақтар қояды және
жауап береді
1
мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға
жауап береді:
-бірінші сұраққа;
-екінші сұраққа;
1
1
мәтіннің мазмұны бойынша нақтылау
сұрағын құрастырады;
1
Мәтіннің мазмұнын
өрбітіп, І жақта
баяндайды
2
берілген оқиғамен байланыстыра
отырып, мәтінді жүйелі жалғастырады;
1
оқиғаны бірінші жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөйлеу барысында грамматикалық
нормаларды сақтайды.
1
Барлығы 7
31
«Табиғат құбылыстары» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің
мазмұнына/оқуғаның
себеп салдарына
қатысты сұрақтар
қояды және жауап
береді
1
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап беруде және
мәтін бойынша нақтылау
сұрақтарын құрастыруда
қиналады.
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап беруде/
мәтінде баяндалған оқиғаға
қатысты нақтылау сұрақтарын
құрастыруда қателеседі.
Мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап береді,
мәтінде баяндалған оқиғаға
қатысты нақтылау сұрақтарын
қояды.
Мәтіннің мазмұнын
өрбітіп, І жақта
баяндайды
2
Мәтіннің форматын өзгерте
отырып, мазмұнын І жақта
баяндауда қиналады.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте
баяндайды, оқиғалардың
байланысын/мәтінді баяндау
форматын сақтауда қателеседі.
Мәтіндегі оқиғаны өрбіте
отырып, мазмұнын І жақта
баяндайды.
32
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбын және негізгі ойды
анықтау, автордың ойын мәтін деректерінен келтіре
отырып дәлелдеу
4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш құралдарды
(теңеу, кейіптеу, эпитет, аллитерация, әсірелеу) табу
және оларды қолдану
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа
сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
Бағалау критерийі Білім алушы:
• Мәтіннің негізгі ойын анықтап, дәлелдейді
• Мәтінге тақырып қояды
• Мәтіннен теңеу сөздерді табады
• Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
33
а) Өлең арқылы автордың не айтқысы келді деп ойлайсың? Белгіле ()
A) әлемде әнші құстар көп
B) құстар сөйлей алмайды
C) құстар өте сезімтал келеді
D) құстарға қамқор болу керек
b) Ойыңды өлеңнен деректер келтіре отырып, дәлелдеп жаз.
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
c) Өлеңге ат қой __________________________________________________________
2-тапсырма
Өлеңнің үшінші шумағынан теңеу сөздерді тауып, байланысқан сөзімен бірге теріп жаз.
1) _________________________________________________
2) _________________________________________________
3-тапсырма
Өлеңнің мазмұнына жаңа оқиғалар немесе кейіпкерлер қосып, оқиғаны аяқтап жаз
(7-8 сөйлем).
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
34
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Мәтіннің негізгі ойын
анықтап, дәлелдейді
Мәтінге тақырып
қояды
1
мәтіннің негізгі ойын анықтайды; 1
мәтіннің негізгі ойына қатысты деректерді
табады;
1
өлең мазмұнына сәйкес тақырып қояды; 1
Мәтіннен теңеу
сөздерді табады
2
өлеңнен теңеу сөздерді табады:
- бірінші;
- екінші
1
1
Таныс мәтінді жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер
қосу арқылы өрбітіп
жазады
3
берілген оқиғамен жүйелі байланыстырып,
шағын мәтін құрап жазады;
1
ойын әсерлі, еркін жеткізеді; 1
орфографиялық және пунктуациялық қателер
жібермейді;
1
жазу барысында грамматикалық нормаларды
сақтайды.
1
Барлығы 9
35
«Қоршаған ортаны қорғау» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Мәтіннің негізгі ойын
анықтап, дәлелдейді
Мәтінге тақырып қояды
1
Мәтінге тақырып қоюда,
мәтіннің негізгі ойын
анықтауда және дәлелдеуде
қиналады.
Мәтінге тақырып қоюда/
мәтіннің негізгі ойын анықтауда/
мәтіннен деректер келтіріп
дәлелдеуде қателеседі.
Мәтінге сәйкес тақырып
қояды, мәтіннің негізгі ойын
анықтайды және мәтіннен
деректер келтіріп дәлелдейді.
Мәтіннен теңеу сөздерді
табады
2
Мәтіннен теңеу сөздерді
анықтауда қиналады.
Мәтіннен бірінші/екінші теңеу
сөздерді табуда немесе теңеу
сөзбен байланысқан сөздерді
анықтауда қателіктер жібереді.
Мәтіннен теңеу сөздерді
дұрыс табады.
Таныс мәтінді жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер
қосу арқылы өрбітіп
жазады 3
Мәтіннің мазмұнын жаңа
оқиғалар/ кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазуда
қиналады.
Мәтіннің мазмұнын өрбітіп
жазады, оқиғалардың
байланысын сақтауда қателеседі/
жазу барысында грамматикалық/
орфографиялық/ пунктуациялық
қателіктер жібереді.
Оқылған мәтіннің мазмұнына
жаңа оқиғалар/кейіпкерлер
қоса отырып, өрбітіп жазады.
36
ІІІ тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін
тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға
бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық
бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен
үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. III тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек тексеріледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық
жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын
таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер
түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және
жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші және екінші тапсырмалар тыңдалым мен айтылым дағдысын, үшіншісі –
оқылым, төртінші тапсырма жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
37
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу
әрекетінің
түрлері
Ортақ
тақырыптар
Оқу мақсаттары Тапсырманың
сипаттамасы
Тапсырма
саны
Жалпы
балл
1 Тыңдалым
және айтылым
Табиғат
құбылыстары
Қоршаған ортаны
қорғау
4.1.1.1 Шығарманың мазмұнын толық
түсіну, кейбір тұстарын нақтылау,
оқиғаның себеп-салдарын анықтау үшін
сұрақтар қою және жауап беру
4.1.2.1 Шығарма мазмұнын түрлі
баяндау тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа
өзгертіп, жағдаяттар қосып, оқиғаларды
өрбітіп) қолданып, шығарманы
қысқаша/толық/ ішінара мазмұндау
Білім алушы мәтін бойынша
нақтылау сұрақтарын
құрастыруға және жауап
беруге, мәтіннің мазмұнын І
жақта баяндауға бағытталған
ашық түрдегі толық жауапты
қажет ететін тапсырманы
орындайды.
2 6
2 Оқылым 4.2.3.1 Шығарманың тақырыбы және
негізгі ойды анықтау, автордың ойын
мәтін деректерінен келтіре отырып
дәлелдеу
4.2.7.1 Шығармадан әдеби көркемдегіш
құралдарды (теңеу, кейіптеу, эпитет,
аллитерация, әсерілеу) табу және
оларды қолдану
Білім алушы мәтіннің негізгі
ойын анықтауға және оған
дәлел келтіруге, шығармадан
теңеу сөздерді анықтауға
бағытталған ашық түрдегі
қысқа жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
3 Жазылым 4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер
қосу, жаңа сюжеттер енгізу/өлең (төрт
жолды) жазу
Білім алушы берілген мәтінді
толықтырып жазуға
бағытталған ашық түрдегі
толық жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
Барлығы 4 18
38
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
a) Балалар ата-анасының жұмыстан келуін неліктен асыға күтті?
b) Мәтіннің мазмұны бойынша 1 сұрақ құрастыр және оған жауап бер.
Сұрақ:______________________________________________________________
Жауап: _____________________________________________________________
[2]
2-тапсырма
Берілген жоспардан қалаған бөлікті таңдап, мазмұнын І жақта өзгертіп айт.
Жоспар:
1) Жәмила мен Керімбектің алғашқы қарды қызықтауы
2) Балалардың ата-анасын асыға күтуі
3) Қысқы кештің қызығы
[4]
39
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым
Білім алушының ықтимал жауабы:
Себебі олар жаңа жауған қармен
ойнағысы келді/ Ата аналарынан рұқсат алып,
сыртқа шығу үшін/ ...
1 Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы сұрақтар мен
жауаптар қабылданады.
Ықтимал сұрақтар:
Балалар неге терезенің алдында отыр?/
Жәмила қар ұлпасын неге теңеді? /Олар ата-
аналарын қанша уақыт күтті?/ Балалар
неліктен далаға шығуға асықты?/...
1
Ықтимал жауаптар:
Олар сыртта жауып тұрған қарды бақылап
отыр./ Қаздың ақ мамығына ұқсатты/ Жарты
сағаттай уақыт күтті/ Жаңа жауған қармен
ойнау үшін/...
1
Білім алушының ықтимал жауабы:
Алғашқы қар жауды. Айнала ақ мамыққа
оранды. Інім екеуіміз есік алдында ойнап
жүргенбіз. Күн суыта бастаған соң үйге кірдік.
Терезеден жауып тұрған қарды бақылап
отырдық.
– Әпке, қарашы, аспанда қар қандай көп!
Тоқтамай жерге түсіп жатыр, – деді інім.
–Иә, қар ұлпалары қаздың мамығына ұқсайды
екен, – дедім мен.
1 Мәтіннің жоспарға
сәйкес бөлігін
баяндайды.
1 І жақта баяндау тәсілін
сақтайды.
1 Сөйлеу барысында
грамматикалық
нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
Оқылым
2-тапсырма
Өлеңді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
Табиғат, таң қаламын тамашаңа,
Өзіңсің жасыл қорған барша адамға.
Саяңда ләззат алып демаламын,
Қамқор боп жүрем саған әрқашанда.
Таза ауа, жасыл шалғын көмкерілген,
Айдын көл – күміс табақ төңкерілген.
Кең дала, жасыл жайлау – мақтанышым,
Көкжиектен күлімдеп күн көрінген.
Сұлу Сыр сылаңдайды сылдыр қағып,
Жарқырап ақ күмістей сулары ағып.
Тұнған бір айналасы жеміс-жидек,
Көргендер сүйсінеді таңдай қағып.
Бой түзеп жайқалады қара ағашың,
Алқызыл алма таққан алма ағашың.
Жүзімнің шәрбат дәмі бал шырындай,
Аралаймын тоймай бір бақ арасын.
Адамзат, аялайық табиғатты,
Болмайық табиғатқа аса қатты.
Адамның адамдығы біле білсек,
Табиғат тазалығы, міне, нақты!
40
1) Өлеңнен негізгі ойды білдіретін жолдарды тауып, көшіріп жаз.
________________________________________________________________________
2) Өлеңге ат қой. ___________________________________________________________
3) Өлеңдегі қарамен берілген сөздерді кестеге жіктеп жаз.
Теңеу сөздер Эпитеттер
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым
Адамзат, аялайық табиғатты,
Болмайық табиғатқа аса қатты./
1
Табиғатты аялайық/Табиғатқа қорған бол/
Табиғатым –мақтанышым
1 Баламалы тақырыптар
қабылданады.
Теңеу сөздер:
ақ күмістей
бал шырындай
1
1
Эпитеттер:
Айдын көл
Күміс табақ
1
1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген өлеңдегі көркем сөздерді қолданып, «Табиғат және адам» тақырыбына
шағын мәтін құрап жаз. Берілген жоспарды қолдан.
Жоспар:
1) Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі
2) Табиғат тіршілік көзі
3) Табиғатты қорғау - әр адамның парызы
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
[6]
41
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым
Білім алушының ықтимал жауабы:
Табиғат пен адам – егіз ұғым. Адамсыз
табиғат, табиғатсыз адам өмір сүруі мүмкін
емес. Табиғат – сөз жетпес сұлулық, баға
жетпес қазына, көз тоймайтын әсемдік.
Табиғат тіршіліктің құт-берекесі.
Өйткені адамның бар өмірі табиғатпен
байланысты. Сондықтан да табиғатты
қорғау әр адамның міндеті. Біз табиғаттағы
әрбір жайқалып тұрған ағашқа қамқорлық
танытуымыз қажет. "Бір тал кессең, он тал
ек"деп бекер айтылмаған.
1 Баламалы мәтін қабылданады.
Тақырыпқа сәйкес мәтін құрап
жазады.
1 Мәтіннің құрылымдық бөліктерін
сақтайды.
1 Көркем сөздерді орынды
қолданады.
1 Ойын еркін, жүйелі жеткізеді.
1 Сөздер мен сөйлемдердің
мағыналық байланысын сақтайды.
1 Орфографиялық және
пунктуациялық қателер
жібермейді.
Барлығы 6
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар
немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға
жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен
таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға
дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек
беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым
салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап
отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін
балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.
42
IV ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУҒА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР
«Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Тыңдалым және айтылым
Оқу мақсаты 4.1.2.1** Шығарма мазмұнын түрлі баяндау
тәсілдерін (І немесе ІІІ жаққа өзгертіп,
жағдаяттар қосып, оқиғаларды өрбітіп)
қолданып, шығарманы қысқаша/ толық/ ішінара
мазмұндау
Бағалау критерийі Білім алушы
• Шығарманы өз ойынан өрбітіп, толық
мазмұндайды
• Мәтіннің мазмұнын І жақта баяндайды
Ойлау дағдыларының деңгейі: Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді мұқият тыңда. Тапсырмаларды орында.
а) Сұрақтарға жауап жаз.
1) Кішкентай күщік нені байқады? __________________________________________
2) Гүл-Жауһар ғарыш кемесінің бейтаныс және апатты жағдайда екенін қалай
анықтады? ______________________________________________________________
b) Тыңдалған мәтіндегі оқиғаны жалғастырып көр. Өзіңді мәтін кейіпкерлерінің біреуінің
орнына қойып, оқиғаны І жақта әңгімеле.
43
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Шығарманы өз ойынан
өрбітіп, толық
мазмұндайды
Мәтіннің мазмұнын І жақта
баяндайды
1
мәтіннің мазмұны бойынша
сұрақтарға жауап береді:
- бірінші сұраққа;
- екінші сұраққа;
1
1
берілген оқиғамен байланыстыра
отырып, мәтінді жүйелі
жалғастырады;
1
оқиғаны І жақта баяндайды; 1
ойын жүйелі, еркін жеткізеді; 1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық
байланысын сақтайды;
1
сөйлеу барысында грамматикалық
нормаларды сақтайды.
1
Барлығы 7
44
«Ғарышқа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Шығарманы өз ойынан
өрбітіп, толық
мазмұндайды
Мәтіннің мазмұнын І
жақта баяндайды
1
Тыңдалған мәтіннің
мазмұнына жаңа оқиғалар/
кейіпкерлер қоса отырып,
баяндау тәсілін өзгертіп
әңгімелеуде қиналады.
Тыңдалған мәтіннің мазмұнына
жаңа оқиғалар/кейіпкерлер
қосып өрбіте әңгімелейді, мәтінді
берілген оқиғамен
байланыстыруда/ оқиғаны
І жақта баяндауда/ сөйлеу
барысында грамматикалық
нормаларды сақтауда қателіктер
жібереді.
Тыңдалған мәтіннің
мазмұнына жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер қоса
отырып, оқиғаны І жақта
әңгімелейді.
45
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалау
Сөйлеу әрекетінің түрлері Оқылым
Жазылым
Оқу мақсаты 4.2.1.2** Шығарманы іштей көз жүгіртіп/ шолып/
түртіп алып/ сұрақтар қоя отырып/ қажетті
ақпаратты тауып/ белгі қойып оқу/ талдау жасап
оқу/ сын тұрғысынан бағалап оқу
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа кейіпкерлер қосу, жаңа
сюжеттер енгізу/ өлең (төрт жолды) жазу
Бағалау критерийі Білім алушы
• Оқу түрлерін қолдана отырып, мәтіннен
қажетті ақпараттарды табады
• Таныс мәтінді жаңа оқиғалар/ кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазады
Ойлау дағдыларының
деңгейі
Қолдану
Жоғары деңгей дағдылары
Орындау уақыты 20 минут
1-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
1) Мәтіннен болашақтың адамдарының қонақжайлығын білдіретін сөйлемді белгілеп
көрсет.
2) Болашақтың адамдарының бірлігін көрсететін сөйлемді белгіле.
A) Ойлап тапқан жаңа жетістіктерімен бөлісіп отырады.
B) Болашақтың адамдары жұлдыздарды мекендейді екен.
C) Бір-бір аспан көліктерін мініп алып, жерге қонаққа келеді.
D) Әр жұлдызда шәкірттер тәрбиелейтін мектептері бар екен.
46
3) Бірінші абзацтағы «көзді ашып-жұмғанша» деген тұрақты сөз тіркесі қандай
мағынаны білдіреді?
А) асықпай
В) тез арада
С) ешқашан
D) қайта-қайта
2-тапсырма
Мәтіннің соңғы сөйлеміне сүйеніп, кейіпкердің ойын жалғастырып жаз. Егер сенде
болашақтың көлігі болса, не істер едің?
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
Бағалау критерийі Тапсырма
№
Дескриптор Балл
Білім алушы
Оқу түрлерін қолдана
отырып, мәтіннен
қажетті ақпараттарды
табады
1
мәтіннің мазмұнына қатысты
ақпараттарды анықтайды:
1 - бірінші;
- екінші; 1
тұрақты сөз тіркесінің мағынасын
түсіндіреді;
1
ойының, қиялының ұшқырлығын
танытады;
1
сөздер мен сөйлемдердің мағыналық
байланысын сақтайды;
1
орфографиялық және грамматикалық
нормаларды сақтайды.
1
Таныс мәтінді жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер
қосу арқылы өрбітіп
жазады
2
кейіпкердің ойын жалғастырып,
мәтінді жүйелі аяқтайды;
1
Барлығы 7
47
«Болашаққа саяхат» ортақ тақырыбы бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты
ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні___________________________________________________________
Бағалау критерийі
Тапсырма
№
Оқу жетістіктерінің деңгейі
Төмен Орта Жоғары
Оқу түрлерін қолдана
отырып, мәтіннен қажетті
ақпараттарды табады
1 Мәтіннен қажетті
ақпараттарды тауып,
белгілеуде қиналады.
Мәтіннен қажетті
ақпараттарды анықтауда
қателеседі.
Мәтіннен қажетті
ақпараттарды дұрыс табады.
Таныс мәтінді жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазады
2
Оқылған мәтінге жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазуда
қиналады.
Оқылған мәтінді өрбітіп
жазады, оқиғалардың
байланысын сақтауда/ жазу
барысында грамматикалық/
орфографиялық қателіктер
жібереді.
Оқылған мәтінді жаңа
оқиғалар/кейіпкерлер қосу
арқылы өрбітіп жазады.
48
IV тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың спецификациясы
1. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мақсаты
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау білім беру мазмұнын жаңарту аясындағы оқу
бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың оқу мақсаттарына жеткендігін
тексеруге және тоқсан барысында меңгерген білім, білік және дағдыларын анықтауға
бағытталған.
Спецификация 4-сыныпта «Әдебиеттік оқу» пәні бойынша тоқсандық жиынтық
бағалаудың мазмұны мен өткізу рәсімін сипаттайды.
2. Тоқсан бойынша жиынтық бағалаудың мазмұнын анықтайтын құжаттар
Бастауыш білім беру деңгейінің 2-4-сыныптарына арналған «Әдебиеттік оқу» пәнінен
үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
3. IV тоқсан бойынша жиынтық бағалауға шолу
3.1 Ұзақтығы – 40 минут
Балл саны – 18
Тыңдалым мен айтылым бөлек жүргізіледі.
3.2 Жиынтық бағалаудың құрылымы
Тоқсан бойынша жиынтық бағалауда әртүрлі: көп таңдауы бар, қысқа және толық
жауапты қажет ететін тапсырмалар қолданылады.
Көп таңдауы бар тапсырмаларда білім алушы ұсынылған жауап нұсқаларынан дұрысын
таңдайды.
Қысқа жауапты қажет ететін тапсырмаларда білім алушы сөздер немесе сөйлемдер
түрінде жауап береді.
Толық жауапты қажет ететін тапсырмалар мәтінді түсінуге, өз ойын ауызша және
жазбаша түрде толық, жүйелі, түсінікті етіп жеткізуге бағытталған.
Тапсырма бірнеше құрылымдық бөліктерден/сұрақтардан тұруы мүмкін.
Берілген нұсқа қысқа және толық жауапты қажет ететін 4 тапсырмадан тұрады.
Бірінші тапсырма тыңдалым және айтылым дағдысын, екіншісі – оқылым, үшінші және
төртінші тапсырмалар жазылым дағдысын тексеруге бағытталған.
49
Тоқсандық жиынтық бағалау тапсырмаларының сипаттамасы
№ Сөйлеу
әрекетінің
түрлері
Ортақ
тақырыптар
Оқу мақсаты Тапсырманың
сипаттамасы
Тапсырма
саны
Жалпы
балл
1
Тыңдалым және
айтылым
Ғарышқа саяхат
Болашаққа саяхат
4.1.2.1** Шығарма мазмұнын
түрлі баяндау тәсілдерін (І
немесе ІІІ жаққа өзгертіп,
жағдаяттар қосып, оқиғаларды
өрбітіп) қолданып, шығарманы
қысқаша/ толық/ ішінара
мазмұндау
Білім алушы мәтінді
баяндау тәсілін өзгертіп
мазмұндауға бағытталған
ашық түрдегі толық
жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
2
Оқылым 4.2.1.2* Шығарманы іштей көз
жүгіртіп/шолып/ түртіп алып/
сұрақтар қоя отырып/ қажетті
ақпаратты тауып/ белгі қойып
оқу/ талдау жасап оқу/ сын
тұрғысынан бағалап оқу
4.2.2.1 Шығарманы қайта құруға,
интерпретациялауға және
бағалауға негізделген сұрақтар
қою және жауап беру
Білім алушы мәтіннен
қажетті ақпаратты
анықтауға, шығарманың
мазмұны бойынша бағалау
сұрақтарын құрастыруға
және жауап беруге
бағытталған ашық түрдегі
қысқа жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
1 6
Жазылым 4.3.1.1 Оқылған шығармадағы
оқиға жүйесін анықтап, оны
бөліктерге бөлу, әр бөлікке ат
қойып, жоспар құру
4.3.2.1 Таныс мәтінге жаңа
кейіпкерлер қосу, жаңа сюжеттер
енгізу, өлең (төрт жолды) жазу
Білім алушы мәтін
бөліктеріне ат қоюға,
мәтінді толықтырып жазуға
бағытталған ашық түрдегі
толық жауапты қажет ететін
тапсырманы орындайды.
2 6
Барлығы 4 18
50
4. Тапсырмалар мен балл қою кестесінің үлгілері
Тыңдалым және айтылым
1-тапсырма
Мәтінді тыңда. Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап бер.
1) Мәтіннің кейіпкерлері өздерінің салмақсыздыққа тап болғанын қалай анықтады?
2) Дастанның «таяқшаңды түсіріп алма» деуінің сыры неде деп ойлайсың?
3) Мәтіннің негізгі бөлімінің мазмұнын І жаққа өзгертіп, қысқаша баяндап бер.
[6]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Тыңдалым және айтылым
Олардың күйме-шаналары жеңілдеп кетті/ Олар
отырған орындарынан ажырап, өздерінің
қалықтап жүргенін сезді/...
1
Білім алушының ықтимал жауабы: Таяқшаны
жоғалтып алса, шынайы өмірге қайта орала
алмай қалуы мүмкін/ Таяқша арқылы Жермен
хабарласып отырады, егер оны түсіріп алса
Жермен байланыссыз қалады/...
1
Сұрақтың мазмұнына сәйкес
баламалы, қысқа және толық жауаптар
қабылданады
Білім алушының ықтимал жауабы:
Біз биіктей бердік. Бір кезде өзіміздің де,
аттарымыздың да жеңілдеп кеткенін байқадық.
Біз салмақсыздыққа тап болғанымызды түсіндік.
Енді бір-бірімізден ажырап қалмауды ойладық.
Қолдарымызды тас қылып ұстап алдық да,
делбенің бір ұшымен өзімізді шанаға байлап
қойдық.
1
Мәтіннің мазмұнын қысқартып,
жинақы баяндайды.
1
Мәтіннің негізгі бөліміне сәйкес
оқиғаларды қамтиды.
1
Мәтінді баяндау тәсілін өзгертіп, І
жақта әңгімелейді.
1
Сөйлеу барысында грамматикалық
нормаларды сақтайды.
Барлығы 6
51
Оқылым
2-тапсырма
Мәтінді түсініп оқы. Тапсырмаларды орында.
1) Мәтіннен Арманның мінез -құлқын сипаттайтын сөйлемдерді тауып, көшіріп жаз.
________________________________________________________________________
2) ІІ абзацтағы «әндетіп» деген сөзді басқаша қалай айтуға болады?
________________________________________________________________________
3) Арманның көршісі неліктен таңданды?
________________________________________________________________________
4) Арман Нави тілінде сөйлеуді қайдан үйренді деп ойлайсың?
_________________________________________________________________________
5) Мәтіннің мазмұны бойынша түсіндіруге немесе бағалауға бағытталған 1 сұрақ
құрастыр және жауап бер.
Сұрақ Жауап
[6]
52
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Оқылым
Өзі бір кісі алдынан қия өтпейтін тәрбиелі бала. Көрген
жерде құрақ ұшып амандасатыны бар.
1
Шырылдап/безілдеп/... 1 Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
баламалы жауаптар
қабылданады.
Арманның бейтаныс тілде сөйлегеніне таңданды/ Ол
Арманның қай тілде сөйлеп тұрғанын түсінбеді/...
1
Білім алушының ықтимал жауабы:
Балалар бейтаныс тілге ұқсатып жаңа сөздер ойлап тауып,
өзара сөйлесуі мүмкін/Арман фильм кейіпкерлерінің
сөздерін қайталап отыруы мүмкін/...
1
Көршісі Арманның сөйлеген тілін неліктен түсінбеді?/
Көршісінің Арманға күлкісін сездірмеуге тырысуының
себебі неде деп ойлайсың?/...
1
Тапсырманың
мазмұнына сәйкес
болатын баламалы
сұрақтар мен жауаптар
қабылданады.
Ол фантастикалық фильмдегі ойдан шығарылған тіл
болғандықтан/ Өзінің аңғалдығын сездіргісі келмеді/...
1
Барлығы 6
Жазылым
3-тапсырма
Оқылымға берілген мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтап, әр бөлікке сәйкес тақырып
қой.
Мәтіннің құрылымдық бөліктері Тақырыптар
Кіріспе
Негізгі бөлім
Қорытынды
[3]
4-тапсырма
Жоғарыда оқыған мәтінге жаңа кейіпкерлер немесе оқиғалар қосып, мәтінді аяқтап жаз.
________________________________________________________________________________
[3]
Балл қою кестесі
Сөйлеу
әрекеті
Жауап Балл Қосымша ақпарат
Жазылым
Арман/Тәрбиелі бала/Арман мен көршісі 1 Мәтін бөліктерінің
мазмұнына сәйкес баламалы
тақырыптар қабылданады.
Нави тілінде сөйлесу/Бейтаныс тіл/ Көршінің
таңданысы
1
Аңғал көрші/... 1
Білім алушының ықтимал жауабы:
Осы кезде қасымызға тағы бір бала келді. Арман
екеуі «нави» тілінде біраз әңгімелесті. Олардың
сөздеріне ауладағы балалар да таңдана қарап
қалысыпты. Мұны байқаған бейтаныс баланың:
–Сендер де нави тілін үйренгілерің келе ме? –дегені
сол-ақ екен, балалар қуанып, шулап қоя берді. Арман
мен бейтаныс баланың қасына жиналған балалардың
бәрі өзара шүлдірлесіп, мәз болып жатыр. Мен
«Аватардың» тілін білетін балаларға сырттай қызыға
қарап отырдым.
1 Баламалы мәтін
қабылданады.
Мәтіндегі оқиғаны жүйелі
байланыстырады.
1 Мәтіннің құрылымдық
бөліктерін сақтайды.
1 Орфографиялық және
грамматикалық нормаларды
сақтайды.
Барлығы 6
53
5. Тоқсан бойынша жиынтық бағалауды өткізу ережелері
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау кезінде кабинетіңіздегі көмек ретінде қолдануға
мүмкін болатын кез келген көрнекі құралдарды (диаграммалар, кестелер, постерлер, плакаттар
немесе карталарды) жауып қойған дұрыс.
Тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталмас бұрын алғашқы бетінде жазылған нұсқау
оқылып, білім алушыларға жұмыстың орындалу ұзақтығы хабарланады. Білім алушыларға
жұмыс барысында бір-бірімен сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі. Нұсқаулықпен
таныстырып болғаннан кейін білім алушыларға тоқсан бойынша жиынтық бағалау басталғанға
дейін түсінбеген сұрақтарын қоюға болатындығы туралы айтылады.
Білім алушылардың жұмысты өздігінен орындап жатқандығына, жұмысты орындау
барысында көмек беретін қосымша ресурстарды, мысалы: сөздіктер немесе калькуляторлар
(спецификацияда рұқсат берілген жағдайлардан басқа уақытта) пайдалануларына
мүмкіндіктерінің жоқ екендігіне көз жеткізіледі. Олардың жұмыс уақытында бір-біріне
көмектесулеріне, көшіріп алуларына және сөйлесулеріне болмайтындығы ескертіледі.
Білім алушыларға дұрыс емес жауапты өшіргішпен өшірудің орнына, қарындашпен
сызып қою ұсынылады.
Жұмыс барысында нұсқаулыққа немесе жұмыстың ұзақтығына қатысты білім алушылар
тарапынан қойылған сұрақтарға жауап беруге болады. Жекелеген білім алушыларға көмек
беруге негізделген кез келген ақпаратты оқуға, айтуға, өзгертіп айтуға немесе көрсетуге тыйым
салынады.
Тоқсандық жиынтық бағалаудың аяқталуына 5 минут уақыт қалғандығын үнемі хабарлап
отыру қажет.
Тоқсандық жиынтық бағалау аяқталғаннан кейін білім алушылардан жұмыстарын
тоқтатып, қалам/ қарындаштарын партаның үстіне қоюларын өтіну керек.
6. Модерация және балл қою
Барлық мұғалімдер балл қою кестесінің бірдей нұсқасын қолданады. Модерация
үдерісінде бірыңғай балл қою кестесінен ауытқушылықты болдырмау үшін жұмыс үлгілерін
балл қою кестесіне сәйкес тексеру қажет.